بهارک ولی نیا - دانشجوی دکتری دانشگاه بیرجند
محمد بهنام فر - دانشیار دانشگاه بیرجند
حبیب اله عباسی - استاد دانشگاه خوارزمی

مهدی اخوان ثالث در ادبیات معاصر فارسی و عبدالوهاب البیاتی در ادب معاصر عربی ازجمله شاعرانی هستند که حضور مولفه های رمانتیسم در عنوان و متن شعرشان چشمگیر است. این جستار بر عنوان شناسی تطبیقی شعر در دو حوزه زبانی-ادبی فارسی و عربی و تبیین پیوند عنوان (به مثابه عنصر شاخص پیرامتنی) با عناصر درون متنی و برون متنی موثر بر انتخاب عنوان سروده ها متمرکز است و مولفه های رمانتیسم در نام سروده های نخستین مجموعه شعری این دو شاعر ( زمستان و المجد للاطفال و الزیتون) را، پس از ورودشان به جهان سیاست و متاثرشدن زندگیشان از آن، بررسی می کند و میزان بازتاب این مولفه ها را مقایسه و تحلیل می کند تا مشخص شود کدام مولفه یا مولفه ها در نام سروده های هریک برجسته تر است و علت برجستگی چیست. مطالعه عنوان های شعری دو مجموعه نشان میدهد که برخی مولفه های رمانتیسم، ازجمله بازگشت به کودکی گریز و سفر اندوه و تنهایی و گذشته گرایی رمانتیک در عنوان های شعری هر دو شاعر به طور آشکار بازتاب یافته است، امری که با توجه به جایگاه ویژه عنوان در شکل گیری هویت کلی متن، از جایگاه خاص رمانتیسم در دیدگاه دو شاعر حکایت دارد. برخی مولفه ها (ازجمله ملیگرایی رمانتیک) در عنوان شعرهای البیاتی بازتاب یافته است، اما با اینکه متن بسیاری از سروده های اخوان با ملی گرایی در پیوندی استوار است، در عنوان شعرهای او از آن نشانی نیست.

رمانتیسم، عنوان شعر، البیاتی، اخوان ثالث، تحلیل تطبیقی.