طاهره جاویدی کلاته جعفرآبادی - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
حلیمه شیخ علیشاهی - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه فردوسی مشهد

موضوع رابطه نفس و بدن قدمتی به اندازه تاریخ فلسفه دارد که امروزه در پرتو نگاه های فیزیکالیستی در غرب به مسیله بدن و ذهن تقلیل پیدا کرده و یکی از مسایل موثر در حوزه های مختلف تعلیم و تربیت است. این مقاله، با بهره گیری از روش تحلیلی دیدگاه دو اندیشمند مسلمان و غربی، یعنی ملاصدرا و دکارت، را درباره این موضوع و دلالت های تربیتی آن بررسی کرده است. روش تحقیق این مقاله تحلیلی است. انتخاب این دو دانشمند به دلیل تاثیرگذاری فوق العاده آنها در جریان های فکری پس از خود به ویژه در موضوع رابطه نفس و بدن است. نظریه دکارت با تاکید بر تمایز نفس و بدن، رابطه آنها را به معضلی حل نشده تبدیل کرده و راه را برای رویکردهای افراطی اید یالیسم و فیزیکالیسم در غرب گشوده است. ملاصدرا نیز با ارایه تبیین فلسفی یگانه انگارانه نفس و بدن، به عنوان راه حل تباین نفس و بدن تاثیر فراوانی در اندیشمندان پس از خود برجای گذاشته است. برخی از دلالت های مهم تربیتی اتحاد وجودی نفس و بدن، جسمانیه الحدوث بودن نفس، حرکت جوهری و اتحاد قوای آن عبارت است از: یادگیری مادام العمر، ارتقای اهداف تربیتی، در هم تنیدگی ابعاد تربیت، توجه هم زمان به نیازهای جسمی و روحی، تنوع روش های آموزشی، تاکید بر فضای تربیتی، نقش الگویی مربی و تفاوت های فردی در برنامه تربیتی.

رابطه نفس و بدن، تعلیم و تربیت، دکارت، ملاصدرا، حرکت جوهری، حدوث جسمانی نفس