مرضیه یحیی پور - استاد دانشگاه تهران
زینب صادقی - کارشناس ارشد ادبیات روسی

یکی از موضوعاتی که در بحث ادبیات تطبیقی مطرح می شود، تاثیر و تاثرهای ادبی و فرهنگی شرق و غرب بر یکدیگر می باشد. لذا مساله تاثیر شرق و فرهنگ شرقی بر آثار ادبی غرب از دیرباز مورد توجه منتقدان و صاحبنظران بوده است. البته باید بر این نکته تاکید کنیم که تاثیر ادبیات و فرهنگ شرق و جلوه های آن در آثار اروپایی به خصوص در آثار رمانتیسم به روشنی نمایان است. در این مقاله، به بررسی مساله تاثیر شرق و اسلام در آثار میخاییل لرمانتف پرداخته ایم و با بررسی نمونه هایی از اشعار این شاعر، درام و رمان نویس روس، گرایش وی را به شرق و فرهنگ شرقی نشان داده ایم. در بسیاری از اشعار لرمانتف، شاعر برعلاقه و گرایش خود به شرق پافشاری می کند و بدان فخر می ورزد. بررسی آثار این شاعر نیز نشان از آگاهی و معرفت وی نسبت به ایران، مکه، مصر، فلسطین و..... دارد، البته بیشترین تاثیر او از قفقاز میباشد که در کودکی چندین مرتبه برای استفاده از آب های معدنی به آنجا سفر کرده بود و همچنین، به دلیل تبعیدش توسط نیکلای اول به قفقاز، او توانست از نزدیک با فرهنگی مسلمانان قفقاز آشنا شود. الرمانتف تمدن کهن مشرق زمین را در آثار خود پاس میدارد و به طبیعت زیبای کشورهای شرقی عشق می ورزد و در سروده های خود مناظر شرقی را با خلاقیتی تاثیر گذار به تصویر می کشاند.

شرق، قرآن، فرهنگ و معارف اسلامی، اسلام، الهام.