غلامرضا کریمی فرد - دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز

ایهام که به آن توریه ، توهیم و تخیل نیز گفته می شود ، با ارزش ترین فنون و هنری ترین آرایه ادبی به حساب آمده است . در ایهام ، سخنور در ترفندی هنرمندانه و از رهگذر توسعه معنایی لفظ ، به آفرینش لایه های مختلفی از معنا دست می زند. در تعریف ایهام گفته اند: عبارت است از اینکه لفظی دارای دو معنی نزدیک و دور (یاغریب ) باشد و گوینده معنای دور را اراده کند، اما شنونده گمان برد معنای نزدیک اراده شده است برای ایهام انواع گوناگونی را برشمرده اند، از جمله : ایهام مجرد ، ایهام مرشح ، ایهام مبین ، ایهام تناسب ، ایهام تضاد ، ایهام مرکب ، ایهام توکید، ایهام توالد ضدین ، ایهام تبادر در این مقاله سعی شده است صنعت ایهام و فرایند تولید آن در انواع مختلفی که از آن ذکر شده است، مورد مطالعه قرار گرفته و تفاوت هایی که در تقسیم آن از نظر بلاغت فارسی و عربی وجود دارد؛ همچنین، ارتباط آن آن با هنر ابهام بررسی گردد .

ایهام ، توریه ، ابهام ، بلاغت فارسی و عربی