مرجان سادات عرب زاده حسینی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
مریم صالحی نیا - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
محمدجواد مهدوی - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد

هدف مقاله حاضر، تحلیل و تطبیق ساختار ترامتنی نمایشنامه های منظوم لیلی و مجنون ، نوشته پری صابری در ادبیات معاصر فارسی و مجنون لیلی ، نوشته احمد شوقی در ادبیات معاصر عربی است. به این منظور، نویسندگان پس از شرح الگوی ترامتنیت ژرار ژنت به واکاوی آن در هر یک از آثار مذکور پرداخته و نشان میدهند که از میان گونه های این نظریه یعنی پیرامتنیت، سرمتنیت، بیش متنیت، بینامتنیت و ورامتنیت ، چهار نوع اول آن در هر دو نمایشنامه یافت می شود. سپس، برخی تفاوت ها و شباهت های ترامتنی لیلی و مجنون و مجنون لیلی را برشمرده و نتیجه گیری می کنند، صابری و شوقی با ذوق و قریحه هایی متفاوت و با توجه به شرایط عصر و جامعه و همچنین ایدیولوژی شخصی خویش، بر اساس یک قصه مشترک (لیلی و مجنون)، نمایشنامه هایی را خلق کرده اند که اختلاف در پیرامتنیت آنها به ژانر نمایش و تفاوت در اصول نمایشنامه - نویسی نویسندگان باز می گردد و افزون بر آن، از یک سو تفاوت آشکاری میان پیش متن - های لیلی و مجنون و مجنون لیلی و از سوی دیگر، تفاوت های بنیادینی در نوع کاربرد و جلوه های بینامتنیت و سرمتنیت این متون وجود دارد.

ساختار ترامتنی، نمایشنامه، لیلی و مجنون، شوقی، صابری، ادبیات تطبیقی