ناصر نیکو بخت - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس
ثمینه شکیل بیگ - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لاهور پاکستان

ادبیات تطبیقی شاخه ای از تاریخ ادبی است که در فرانسه در اوایل قرن نوزدهم میلادی، پس از دیگر گرایش های علمی تطبیقی پدید آمد، و در آغاز به بررسی تاثیر متقابل ادبیات فرانسه و ادبیات دیگر کشورهای همسایه اروپایی آن می پرداخت، ولی در قرن بیستم به صورت نوعی تاریخ روابط ادبی جهانی در آمد، هرچند امروزه توجه ادبیات تطبیقی عموما معطوف به بررسی چگونگی تاثیر پذیری آثار نویسندگان دو یا چند کشور از یکدیگر است. زبان فارسی و اردو نزدیکترین زبان های امروزی جهان هستند. اردو از شاخه زبانهای آریایی است و از سنسکریت سرچشمه گرفته، ولی چون در محیط فارسی رشد کرده، شدیدا تحت تاثیر فارسی قرار گرفته است. این تاثیر خصوصا در ادبیات اردو تا آن حد است که شعر اردو را پرتو شعر فارسی گفته اند. از میان شاعران برجسته معاصر، ن.م. راشد (نذر محمد راشد)، شاعری توانا و زبردست است که پدر شعر نو اردو شناخته شده است. ن.م.راشد نیما یوشیج پاکستان لقب یافته است؛ زیرا علاوه بر نظریه پردازی در شعر نو، رنگی تازه به شعر و قالبی نو به افکار و احساسات لطیف خویش داده است. مساله اصلی این مقاله بررسی و مقایسه شعر نو و موضوعات مشترک شعر ن.م. راشد و نیما یوشیج، نظریه پردازان شعر نو پاکستان و ایران است. از طرف دیگر، در این مقایسه به میزان و نوع اثر پذیری راشد از زبان و ادبیات فارسی اشاره خواهد شد.

نیما یوشیج، ن. م. راشد، شعر نو فارسی، شعر نو اردو، ادبیات تطبیقی.