کاربرد دینی، ادبی و هنری حروف مقطعه قرآنی در ادب پارسی علمی- پژوهشی

به مجموعه حروف الفبایی که یک یا چند حرف از آنها، به شکل و ترکیب (الر، الم، المر، المص، حم، حمعسق، ص، طس، طسم، طه، ق، کهیعص، ن، یس) در ابتدای 29سوره از سور قرآن قرار دارند، حروف مقطعه میگویندبا. وجود اسرارآمیزبودناین حروف، مفسران و قرآنپژوهان به تشریح و تفسیر این حروف پرداخته اند و در این زمینه، نظرها و اقوال متنوعی دارند. شعرا و نویسندگان در ادب پارسی، با عنایت به شکل، حالت و ویژگی حروف مقطعه قرآنی و با تکیه بر ارزش های دینی، اعتقادی، تعلیمی، بیانی و بلاغی این حروف، ضمن بیان فضایل، مفاهیم، محتوا، آموزه هاو حکایات سور مربوط به آن، با جلوه های هنری و ادبی اقتباس، درج، تلمیح و... دست به مضمون آفرینی های بکری زده اند و با خلق ترکیبات، تعابیر و تصاویر نغز، از علایم ظاهری حروف، به نحو مطلوب، بهره برده اند و وقتی این تصاویر، مضامین، تعابیر و ترکیبات برساخته از حروف مقطعه قرآنی و حروف الفبای پارسی را با چاشنی ایهام، جناس و دیگر آرایه های ظریف ادبی درآمیخته اند، ملاحت آن را بیشتر نموده اند. در این مقاله، سعی کرده ایم ضمن گذری کوتاه به دیدگاه های مفسران، قرآن پژوهان محققان دینی، نسبت به حروف مقطعه قرآنی، با ارایه شواهد شعری و نثری از ساختارها و کاربردهای مشترک و مختلط هنری، ادبی و دینی هر دو مقوله حروف در ادب پارسی، جایگاه این حروف را در خلق تعابیر و مضامین ادب پارسی، بیشتر بنمایانیم.

Keywords:

حروف مقطعه , حروف الفبا , ادبیات پارسی , تفاسیر