روش شناسی و تحلیلی ایدیولوژی در متون ارتباطی

این مقاله ضمن آنکه یک متن روش شناختی در حوزه تحلیل ایدیولوژی در مطبوعات است، به چگونگی بازنمایی ایدیولوژی در متون ارتباطی می پردازد تا ارتباط عناصر ساختاری ایدیولوژیک مطبوعاتی را به حوزه شناخت درآورد. پرسش اول اینکه متون ارتباطی چگونه از ساختار ایدیولوژیک موجود در جامعه تاثیر می پذیرند و پرسش دوم اینکه آیا ارتباطی بین زبان در متون ارتباطی با ساختار ایدیولوژیک و بافت جامعه وجود دارد چنین به نظر می رسد که در جامعه معاصر ایران برای مثال، تحلیل در اینجا، ساختار مطبوعات تحت تاثیر بافت سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه قرار دارد؛ به نحوی که تعامل میان بافت و متون ارتباطی سبب استمرار نظام مطبوعاتی ایدیولوژی مداری شده است. ادعای نظری ما این است که مطبوعات هر جامعه تحت تاثیر نظام های ایدیولوژیک آن جامعه قرار گرفته و هویت پیدا می کنند. به همین دلیل در این مقاله ابتدا مدلی نظری برای مطالعه ساختار ایدیولوژیک در مطبوعات به طور نظری بحث می گردد. با توجه به اینکه تاکنون روشی برای تحلیل ایدیولوژی در مطالعات ارتباطی به صورت عملی ارایه نشده، در این مقاله مدلی برای تحلیل روابط ایدیولوژیک در مطبوعات ارایه می وشد. مقاله پیشنهاد می کند که این مدل به عنوان مبنایی برای مطالعات بعدی ارتباطی برای رابطه میان متون ارتباطی و بازتولید روابط ایدیولوژیک استفاده گردد. در همین راستا، ابتدا مفهوم ایدیولوژی از طریق بازخوانی مباحث تامپسون، گولدمان و مانهایم بازسازی می شود و سپس، مفاهیم و روشی نوین معرفی می شود که با استفاده از مدل های تحلیلی این مطالعه، قابلیت آن را دارد که به عنوان چارچوبی مناسب برای مطالعه ساختار ایدیولوژی در متون ارتباطی به ویژه متون مطبوعاتی به کار رود.

Keywords:

ایدیولوژی , صور نمادین , تعامل بافت جامعه با صور نمادین , فرایند ارزش گذاری , راهبردهای عملی ایدیولوژی , ساختار کلی و جزیی