محمدرضا عشوری مقدم - کارشناس ارشد الهیات، دانشگاه امام صادق (ع)

وقوع خیزش ها و انقلاب های سیاسی در کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا به مثابه جنبش های نوین اجتماعی در آغاز قرن بیست و یکم، از موضوعاتی است که به شدت مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. در این نوشتار، تلاش شده است تا نقش رسانه ها و شبکه های اجتماعی مجازی در آغاز و انجام این قیام ها و انقلاب ها مورد بررسی قرار گیرد. آنچه در اینجا پیش فرض قرار گرفت آن است که اگرچه این تحولات ریشه در نارضایتی عمومی دارد، اما نمی توان نقش رسانه های اجتماعی را در برانگیختن و سازمان دهی مردم برای حضور در خیابان ها و میادین و ابراز نارضایتی ها نادیده گرفت. بر این اساس، رسانه ها در این تحولات، نقشی تعیین کننده داشته و بنا بر اقتضای جنبش های نوین اجتماعی، در راستای تحریک، برجسته سازی و حتی ساماندهی حرکت های اعتراضی ایفای نقش نموده اند. رسانه ها از چنان نفوذی برخودار بوده اند که علاوه بر اطلاعرسانی، به الگوسازی در جهت اهداف مورد نظر خود در جوامع انقلابی نیز می پرداخته اند.

رسانه، شبکه های اجتماعی، جنبش های اجتماعی، جهان عرب، بیداری اسلامی