تبیین دو عنصر دین و اخلاق از منظر کانت و شهید مطهری

دین و اخلاق عناصری هستند که با هم رابطه ی مستحکم دارند و مکمل و ملازم یکدیگرند بگونه ای که بیشتر ادیان جهان همچون دین اسلام و دین مسیح بر این امر واقف اند، اما دیدگاه های صاحب نظران این ادیان در مورد ارتباط میان دین و اخلاق و این که کدام یک نسبت به دیگری برتری دارد بگونه ای که نبود یکی باعث نبود دیگری می شود و بلعکس، تفاسیر مختلفی بیان کرده اند. در مقاله حاضر محقق بر آن است. که با بهره گیری از رویکرد تحلیلی به تبیین دو عنصر دین و اخلاق و بررسی رابطه ی این دو عنصر با هم از دیدگاه مرتضی مطهری و ایمانویل کانت که به ترتیب از متفکرین بزرگ جهان اسلام و تاریخ فلسفه ی غرب می باشند بپردازد. روش مورد استفاده محقق در این پژوهش، توصیفی تحلیلی و روش کتابخانه ای می باشد که با استفاده از منابع این دو متفکر انجام گرفته است. یافته های این تحقیق نشان مید هد که دیدگاه شهید مطهری در مورد رابطه دین و اخلاق متفاوت از دیدگاه کانت است بگونه ای که شهید مطهری بر این باور است که اخلاقی در نبود دین وجود ندارد و این دین است که اخلاق را می سازد به عبارت دیگر اخلاق را مبتنی بر دین و وابسته به آن می داند، این در حالی است که فیلسوفان صاحب نام جهان غرب همچون مالبرانش، لایب نیتس و شوپنهاور و ... هم عقیده با استاد مطهری می باشند؛ اما دیدگاه کانت چیزی جدای از دیدگاه دیگران است، کانت بر عکس سایر دستگاه های فلسفی، دین ر بر پایه اخلاق قرار می دهد و معتقد است که قوانین اخلاقی در حقیقت از مقتضیات عقل عملی اند و از اراده خود مختار که کاملا عاقل است سرچشمه می گیرند (فنایی، 1384). یا به عبارتی دین را مبتنی بر اخلاق می داند و اخلاق را مستقل از دین قلمداد می کند، او همواره بر عقیده ی خود افتخار کرده است.

Keywords:

اخلاق , انسان شناسی , تعریف دین و اخلاق , دین , رابطه ی دین و اخلاق