محمد اقدسی - دانشیار، دانشکده مهندسی صنایع و سیستم ها، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
یاسمن اسدی - دانشجوی دکتری مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع و سیستم ها، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

استقبال مردم برای استفاده از خدمات اتوبوسرانی موجب کاهش استفاده از خودروهای شخصی و در نتیجه کاهش ترافیک سنگین و آلودگی هوا می شود. ترغیب مردم به استفاده از این خدمات نیازمند ارایه خدما بهتر با هزنیه های کمتر است. برای رسیدن به این هدف، اپراتورهای بخش خصوصی باید به دنبال راهکارهای نوآورانه برای ارایه خدمات باشند. ارایه خدمات نوآورانه امکان پذیر نیست مگر اینکه اپراتورها علاوه بر داشتن آزادی عمل در تصمیمات عملیاتی، تصمیمات مهم و تاکتیکی (تعیین نرخ و نوع بلیت، مسیرها، نوع ناوگان و برنامه زمانی) را نیز اتخاذ نمایند و به عبارتی دیگر خدمات را خود طراحی و اجرا کنند. از طرفی این آزادی عمل اپراتورها، باعث به وجود آمدن مشلات از جمله عدم یکپارچگی در مسیرها می شود که برای مسافران دشواری هایی را ایجاد کرده و از محبوبیت استفاده از خدمات اتوبوسرانی می کاهد. در این مقاله سعی شده است تا با شناسایی این مشکلات و دلایل ریشه ای پیدایش آنها، توانمندی های لازم برای جلوگیری از پیدایش این مشکلات ارایه شود. مشکلات موردنظر با استفاده از گزارش های مورد کاوی منتشر شده مربوط به اتوبوسرانی شهرهای مختلف جهان و انجام مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان صنعت اتوبوسرانی استخراج و با بررسی بیشتر و انجام مصاحبه، دلایل ریشه ای آنها شناسایی شده اند. نتایج بررسی های این پژوهش نشان می دهد که برای جلوگیری از بروز این مشکلات، هم مقامات حمل و نقل و هم اپراتورهای بخش خصوصی باید مجموعه ای از توانمندی ها نظیر توانایی تنظیم قوانین کنترلی، داشتن تجهیزات و سیستم های اطلاعاتی یکپارچه را داشته باشند. این توانمندی ها با بررسی گزارش های مورد کاوی منتشر شده و انجام مصاحبه با خبرگان این بخش به دست آمده است. آگاهی از این توانمندی ها به مقامات حمل و نقلی که می خواهند این نوع واگذاری را تجربه کنند، کمک می کند تا قبل از وارد شدن به چنین محیطی، برای رفع مشکلات بالقوه تمهیداتی بیندیشند و توانمندی های خود و اپراتورها را ارزیابی کنند.

تصمیمات تاکتیکی، اتوبوسرانی، حمل و نقل عمومی، واگذاری خدمات اتوبوسرانی