علیرضا آذرپیک - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی (پایداری)

مایکل ریفاتر (1924-2006) منتقد فرانسوی تبار آمریکایی- در نیمه دوم قرن بیستم رویکردهای نظام مندی را نسبت به تحلیل وتفسیر شعر، توسط نشانه و دلالت ها ارایه داد. ریفاتر معتقد است ک هر خواننده ای دو نوع خوانش از متن می تواند داشته باشد:خوانش اکتشافی (Heuritic) و خوانش پس نگر (Retroactive). همچنین این منتقد می گوید که خواننده با بازخوانی اثر و تحلیل نشانه ها علاوه بر معنای شعر می تواند با توجه به درک و توانش ادبی خود تحلیل و تفسیری مختص به خود داشته باشد،ضمن این که ریفاتر یکی از منتقدانی است که ادبیت و شاعرانگی متن را متوجه گیرنده یعنی مخاطب متن می داند- نظریه معطوف به خواننده -. در این پژوهش بر اساس نشان شناسی ریفاتر، ابتدا شعر شکفتن نیلوفر از م. آزاد مطالعه و توصیف می شود. در این نوع خوانش اکتشافی، خواننده به دنبال کشف معنای اثر است. در مرحله دوم و با روش خوانش پس نگر، مخاطب دارای توانش ادبی، به دنبال کشف ارکان غیر دستوری و نشانه هایی است که خواننده را به دلالت های پنهان هدایت می کند. برای رهیافت به دلالت های پنهان، ابتدا انباشت و منظومه های توصیفی را در اثر مشخص می کنیم. سپس با تحلیل و تفسیر انباشت و منظومه های توصیفی به تبیین موضوع اصلی (هیپوگرام) و اثر ساختار معنایی متن (ماتریس) می رسیم. هدف این تحقیق، خوانش دقیق و پس نگر شعر شکفتن نیلوفر است تا به ساختار معنایی متن دست یافته و بتوانیم آن را با توجه به نشانه شناسی ریفاتر تحلیل و تفسیر کنیم.

نشانه شناسی، ریفاتر، خوانش پس نگر، توانش ادبی، ادبیات پایداری، شعرشکفتی نیلوفر م. آزاد