رامین صادقی نژاد - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر

پسنگاه یا بازگشت به گذشته، شیوه ای است در ادبیات و سینما که نویسنده و کارگردان را یاری می دهد تا با شکستن جریانخطی زمان، به گذشته های دور و نزدیک، سفر کند و با یاد آوری حوادث گذشته و مرور خاطره های پیشین، در اثنای روایتخود، آنچه را که در گذشته وی، یا شخصیت اصلی داستان، اتفاق افتاده، به مخاطب انتقال دهد. سوال اصلی این نوشته آن استکه آیا در شعر شهریار می توان نمونه هایی از انتقال به گذشته را یافت که با ترفند فلاش بک در سینما قابل تطبیق باشد این مقاله به روش تحلیلی و تطبیق عناصر و مولفه ها نوشته شده است. بدین معنی که ابتدا به موضوعاتی که برای تبیین موضوع اصلی ومحوری مقاله، ضروری به نظر می رسید، اشاره و سپس مرحله به مرحله، بحث هایی که برای رسیدن به هدف مورد نظر، لازم بوده،ارایه شده است. در این نوشته، با ذکر نمونه هایی از شعر شهریار، شیوه هایی را که وی، برای بازگشت به گذشته از آنها سود بردهاست؛ بررسی کرده ایم. نتیجه این پژوهش، نشان می دهد شهریار، علاوه بر آن که با سینما و اصطلاحات عمومی آن آشنا بودهاست، به طور قریحی، در استفاده از پس نگاه و بازگشت به گذشته، شیوه هایی ابداعی جالب توجهی را به کار گرفته است که بردانش، نبوغ و ذوق سینمایی او تاکید دارد. گفتنی است خواب و رویا، بیشتریی سهم، در بازگشت به گذشته در اشعار او را داردو غالب این پس نگاه ها با حسی نوستالژیک توام است.

بازگشت به گذشته، پسنگاه، سینما، شعر، محمد حسیی شهریار