حامد بیگدلی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری ، موسسه آموزش عالی و غیرانتفاعی روزبه، زنجان
محمد باقری - استادیار، گروه معماری، موسسه آموزش عالی و غیرانتفاعی روزبه، زنجان
فرخ اسدی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری،موسسه آموزش عالی و غیرانتفاعیروزبه،زنجان

امروزه خلوت و فضای شخصی به عنوان هالهای نامریی، کمتر مورد توجه طراحان در معماری خانه های عصر حاضر قرار گرفته است. دقت در معماری ایران پیش و پس از اسلام نشان می دهد که چنین فضاهایی همواره به عنوان یک مکان خصوصی در برخی بناهای با کارکرد خاص وجودداشته است. اعتقادات ریشه دار در عرفان شرقی و آیین ها و مسالک مختلف در ایران موجب شده که داشتن یک حریم شخصی برای خلوت یکی از عناصر مهم در معماری ایرانی باشد. در معماری تمدن اسلامی مشاهده می کنیم که به طور خاص در بعضی بناهای اجتماعی مثل مسجد، خانقاه یا مدرسه، مکان هایی به این امر اختصاص داده شده است.مکان هایی که به زاویه یا گوشه یا خلوتخانه نیز شهرت دارند که ساکلان الی الله در آنها جای گیر می شدند و برای انجام عبادات خویش مثل اعتکاف یا چله نشینی به سر می برده اند. در این پژوهش سعی بر آن است ضمن مروری بر تعاریف مختلف خلوت، انواع آن و بعضی نظریه ها در این حوزه، به بررسی این مفهوم در حوزه ی فرهنگ اسلامی و دو نسبت جدید خلوت یا خویشتن و خلوت یا خدا پرداخته شود. همچنین با بررسی معماری خانه های سنتی که با وجود شفافیت و محرمیت، فضای خصوصی نیز در آنها رعایت شده به عنوان تکنیکی جهت بهبود کیفیت معماری عصر حاضر می تواند مورد توجه قرار گیرد.

خلوت در معماری، تعاملات اجتماعی، خانه های تاریخی، فضای شخصی، خلوت باخویش، خلوت با خدا