مریم خرمی - کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری واحد تهران جنوب دانشگاه آزاد اسلامی
مینو خانی - دکتری هنر از دانشگاه اینالکو (پاریس/ فرانسه) و عضو هییت علمی دانشکده هنر و معماری واحد تهران شمال دانشگاه آزاد اسلامی

شعر روایتی زیبا از تاریخ است و مردم و جوهر زندگی آنها مایه و الهام بخش شاعر است. یکی از ارکان استوار شعر فارسیدر ادبیات ایران، نظامی است. شاعری که بارتاب واقعیت اجتماعی زمانه یکی از خصوصیات شعر اوست. بررسی ها نشانمی دهد نظامی به موضوعاتی لبریز از مایه های واقعیت و بیانگر حقیقت و عینیت زندگی پرداخته و آثارش منابعی گرانقدربرای شناخت جامعه دوران او از منظرهای گوناگون به خصوص هنر نقاشی است.هدف از این پژوهش، دستیابی به اطلاعاتی جدید در زمینه هنر نقاشی در قرن مذکور و در جستجوی پیدا کردن اینپرسش است که اشعار نظامی چه بازتابی از هنر نقاشی در جامعه قرن ششم ه.ق دارند. فرضیه پژوهش حاضر این استکه مضامین اشعار نظامی ملهم از کردار اجتماعی وی و متاثر از مسایل زندگی است و این می تواند به صورت غیرمستقیماطلاعات مفید و کارآمدی را درباره موارد مختلف از جمله هنر نقاشی در جامعه قرن ششم در اختیار پژوهشگر قرار دهد .چهارچوب نظری استفاده شده نیز نظریه بازتاب در جامعه شناسی هنر است که معتقد است هنر آیینه جامعه و منعکسکننده ویژگی های آن است.روش تحقیق، تحلیل محتوا و شیوه جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای شامل مطالعه آثار نظامی شاعر مطرح در قرن ششمهجری بود. همچنین مطالعه کتا بهایی که درباره سب کشناسی و مضامین آثار شاعر مذکور نگاشته شده و کتاب های مرتبطبا تاریخ نقاشی ایران ، نشریات و ... است.بررسی ها نشان داد که نقاشی در جامعه قرن ششم ه.ق با شیوه های مختلف از جمله پیکرنگاری، کشیدن پرتره افراد بر رویکاغذ، نقاشی دیواری، نقاشی روی پارچه و موارد دیگر در جامعه قرن مورد مطالعه وجود داشته است. همچنین تاثیراتروان شناسانه رنگ ها در این روزگار شناخته شده بود. شاعر در اشعار خود دو نوع نقاشی واق عگرایی و قراردادی را به صورتدو سبک مجزا نشان داده است و بین نقاشی که عین تصویر فرد کشیده می شود و نقاشی نمادین از چهره، تفاوت قایلشده است.

نقاشی، شعر، نظامی، قرن ششم هجری، نظریه بازتاب