نغمه حسین قزوینی - پژوهشگر دکتری پژوهش هنر، دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران
منصور حسامی کرمانی - دانشیار دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران

بیان مسیله : کشکول ظرف کشت یشکلی است که سابق های طولانی در ایران داراست؛ و فرض مقاله بر این استکه کاسه های کشتی شکل میگساری بر اثر دریاف تهای متوالی در ادب فارسی، به کشکول تبدیل شده است؛ ومی توان با دو مبحث بازسازی افق انتظار و زنجیره دریافت هانس روبرت یاوس به تحلیل این سیر تطور پرداخت.هدف : این پژوهش بررسی سیر دریافت فوق از طریق مفاهیم بازسازی افق انتظار و زنجیره دریافت در آراییاوس است. بازسازی افق انتظار روشی سه مرحله ای است که به وسیله آن می توان به معیاری که مخاطبین برایارزش گذاری و تفسیر آثار یک عصر به کار می بردند، پی برد؛ زنجیره دریافت به سیر بسط آثار طی دریافت های متوالیگفته می شود که می توان با بررسی آن از اهمیت تاریخی و چگونگی سیر تکامل آثار آگاهی یافت. البته لازم به ذکراست تا حال از آرای یاوس برای بررسی آثار هنری نیز بهره گرفته شد ه است. ولی بدون داشتن سندی از دریافتمخاطبین فقط می توان به حدس هایی از چگونگی انتظار آنها بسنده کرد. در این مقاله برای اولین بار از دریافت هاییک گونه اثر هنری صناعی (کشتی) در متون ادبی برای تحلیل ماهیت دریافت مخاطبین آن بهره گرفته شد.روش پژوهش : در مورد چگونگی روش پژوهش باید گفت، ابتدا افق انتظار کاسه های کشتی شکل به استنادمتون ادب فارسی بازسازی و از آنجا که در افق انتظار این ظرف سیر دریافت های مکرری دیده شد کهموجب به وجود آمدن ظرفی دیگر به نام کشکول شده است، از مبحث زنجیره دریافت یاوس نیز بهره گرفت.نتیجه گیری : بازسازی افق انتظار کشتی به استناد متون ادبی نشان داد، زنجیره دریافت غنی از این ظرف وجودداشته است؛ به گونه ای که کشتی میگساری در سیر دریافت های متوالی، به استعار های از وسیله نجات از بحرغم، و بر اثر تکرار، تبدیل به نماد رهایی از غم شده، سپس با افزوده شدن زنجیر، به نماد فقر که موجب رهاییاز متعلقات دنیا می باشد، تبدیل شده است؛ مستند این مدعا آنکه برخی کشکول ها با اشعار نشان دهنده زنجیرهدریافت از یک ظرف میگساری تا نماد فقر، آذین شده اند. بنابراین می توان کشکول را، یکی از منحصر به فردترینو غنی ترین آثار ایران به لحاظ زنجیره دریافت محسوب کرد؛ و در گامی فراتر دستاوردهای روش شناختیاین پژوهش از جمله بهر هگیری از متون ادبی برای اطلاع از جایگاه زیبایی شناختی یک اثر هنری کاربردی،استفاده از بحث زنجیره دریافت مخاطب در روش بازسازی افق انتظار و همچنین بررسی سیر تطور یک استعارهتا نماد در بحث زنجیره دریافت، می تواند زمینه ساز پژوهش های دیگری در حوزه ادبیات، هنر و زبان شود.

کشکول، کشتی، متون ادب فارسی، زنجیره دریافت، هانس روبرت یاوس