بهاره اریس - پژوهشگر دکتری شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
مهرداد کریمی مشاور - دکتری معماری، استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

مسیله پژوهش : ارتباط هنر و فضای شهری در طول تاریخ موجب انتفاع هر دو پدیده بوده است. اما شتابتحولات سده گذشته موجب چالش هایی در زمینه ارتباط هنر با فضاهای شهری در کشور ما شده، بهگونه ای که هنر به کارگرفته شده در شهر بیش از هر چیز ماهیتی فرمایشی و الصاقی دارد و نه مردمی،واجد معنا و همخوان با ویژگی های فضا.در ارتباط با ارتقای کیفی فضاهای شهری دو نگاه اصلی به پدیده هنر شهری وجود دارد : هنر به منزلهوسیله ای برای زیباسازی فضا و هنر به منزله وسیله ای برای تقویت ارتباط ذهنی مخاطب با فضایشهری . در دیدگاه دوم، تاکید اصلی بر ارتقای معنای فضای شهری از طریق هنر است. ارتباط هنر وفضای شهری در لایه عمیق تر ذهنی و معنایی، مستلزم کشف سازوکار ارتباط مخاطب/کنشگر با فضا وهنر شهری است که دغدغه اصلی این پژوهش است.هدف پژوهش : این پژوهش به دنبال ارایه چارچوبی مفهومی به منظور توضیح ارتباط بهینه دو پدیده هنرو فضاست. با این هدف، پس از بررسی بعد معنایی فضای شهری از خلال آرای صاحبنظران، نیز بررسیسازوکار انتقال معانی توسط هنر، مدلی برای نحوه همکاری هنر در ساخت، تقویت و بازیابی معنای فضایشهری ارایه شده است.روش پژوهش : روش مورد استفاده در پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. در مرحله اول، از طریقتحلیل مقایسه ای سازوکار انتقال معانی هنر و فضای شهری، مدل اولیه پژوهش ارایه شده است. مضامینارتباطی در قالب هنرمند و قدر تها/کالبد ، مخاطب جمعی/اجتماع ، مخاطب فردی/شخص ازمدل، استخراج شده و سپس با بررسی این مضامین از طریق تحلیل محتوای پژوهش های صورت گرفتهدر این زمینه، ابرهنجارها و هنجارهای معطوف به هنر و فضای شهری استنتاج شده است.نتیجه گیری : ابر هنجارها، سه مفهوم اصلی زمینه گرایی فرهنگی ، دموکراسی و تجربه زندگیروزمره هستند که خود به هنجارهایی هم در ارتباط با به کارگیری هنر در فضا و هم در ارتباط با نحوهانطباق فضای شهری با هنر مشتق می شوند. همچنین به تاثیراتی که این هنجارها از طریق معنابخشیبه فضای شهری بر کیفیت آن می گذارند نیز پرداخته شده است.

هنر شهری، فضای شهری، معنای فضای شهری