صفورا مختارزاده - پژوهشگر دکتری شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان، ایران
محمود قلعه نویی - دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان، ایران
رضا خیرالدین - دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

بیان مسیله: انسجام به عنوان کیفیتی ضروری در حیات کالبدی، اجتماعی و اقتصادی شهرها، در دورهمدرن کمتر مورد توجه شهرسازان بوده است. تا آنجا که پراکندگی و زوال بافت کالبدی شهرها و به ویژهکلان شهرهای کنونی را می توان نتیجه عدم توجه به این کیفیت در برنامه ریزی و طراحی شهرهای معاصردانست. یکی ازدلایل مهم این ک متوجهی وجود رویکردهای مختلف در مطالعه فرم، ساختار و نبود یکرویکرد یکپارچه و معیارها و اصولی است که بتوان براساس آن میزان انسجام فرم و ساختار را ارزیابی کرد.هدف و سوال اصلی تحقیق: بنابراین این تحقیق به دنبال استخراج معیارها و اصول سنجش انسجام فرمکالبدی و تدوین چارچوب ارزیابی آن است. در این راستا تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به این سوال استکه اصول مشترک میان رویکردها و نظریه های مختلف در ارتباط با انسجام فرم کالبدی چیست و اینرویکردها، رابطه منسجم میان عناصر سازنده فرم را چگونه تعریف می کنند روش تحقیق: در این راستا این تحقیق از روش تحلیل محتوای کیفی جهت بیرون کشیدن مفاهیم مستتراز داده های متنی پراکنده (از رویکردها و نظریه ای که به انسجام فرم و ساختار اشاره داشته اند)، استفادهکرده است و در نهایت با دستیابی به سطوح انتزاعی تری از متون، به یک مدل یا چارچوب نظری که نظم هاینهفته و الگوهای تکرارشونده در متون را نشان می دهد، رسیده است.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد سه عنصر اصلی فرم، شامل خیابان، کاربری و ساختمان در ایجاد انسجامنقش موثری دارند و خیابان مهم ترین عنصر در اتصال و پیوند دو عنصر دیگر است. همچنین اختلاط وتنوع در کاربری و ابعاد و اندازه در ساختمان معیارهای مهمی در سنجش انسجام فرم شناخته می شوند. ازطرفی اتصال و پیوند به عنوان مهم ترین معیار برای ایجاد انسجام، بایستی براساس دو اصل اساسی مقیاسو سلسله مراتب، شکل گیرد تا باعث شود عناصر فرم در بخش های ساختاری مختلف (کانون، محور اصلیو پهنه) به طور منسجم به یکدیگر اتصال و پیوند یابند.

انسجام، فرم، ساختار کالبدی، شهر