باقر قرمزچشمه - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
رضا بیات - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری

اساس مدلهای تجربی فرسایش و رسوب مانند MPSIAC و EPM ، محاسبه متوسط رسوب و فرسایش حوزه آبخیز می باشد. با پیشرفت کامپیوتر و بدنبال آن برنامه های GIS ، توانایی مدل نمودن اطلاعات مکانی میسر گردید. در حال حاضر می توان عوارض زمینی را در محیط GIS شبیه سازی نمود. اطلاعاتایه مدل های فرسایش خاک را می توان بصورت توزیع مکانی در محیط GIS وارد و درنتیجه نقشه توزیعی فرسایش یا رسوب را تهیه نمود. در زمینه بررسی دقت نقشه های مذکور تحقیقات قابل توجهی انجام نشده است. در این تحقیق اثر استفاده از نقشه های توزیعی پایه در خطای نقشه های توزیعی تولید رسوب مدلهای EPM و MPSIAC درحوزه طالقان بررسی شده است. بدین منظور پس از اجرای دو مدل MPSIAC و EPM در منطقه، نقشه شدت تولید رسوب بصورت توزیعی در محیط GIS استخراج و طبقه بندی گردید، در گام دوم، اختلاف دو نقشه شدت تولید رسوب محاسبه و نقشه اختلاف دو مدل تهیه گردید. نقشه بدست آمده با نقشه های مختلف مانند شیب، پوشش، خاک لخت و غیره تقاطع داده شد و مناطقی که دارای اختلاف زیادی بودند در واحدهای مختلف هر لایه اطلاعاتی شناسایی و معنی دار بودن آنها به طور آماری بررسی گردید. نتایج بررسی ها نشان داد که عامل شیب و بارش 6 ساعته با دوره بازگشت 3 ساله رابطه معنی با تفاضل رسوب توزیعی داشته و در شیبهای بالاتر اختلاف مقادیر تولید رسوب افزایش می یابد. عوامل دیگر، مورد بررسی، رابطه معنی دار حتی در سطح 0/1 نیز نشان ندادند.

مدل ، رسوب ، شیب ، اختلاف توزیعی ، EPM ، GIS , MPSIAC و طالقان