محسن اسماعیلی - دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
هادی دهنوی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق (ع)
مهدی حبیبیان - دانشجوی دکتری حقوق دانشگاه علم و فرهنگ

بحث از اذن و اینکه آیا اذن، ید ضمانی را به ید امانی تبدیل میکند یا نه، از اهمیت ویژه ایبرخوردار است. برخی از فقها و حقوقدانان ماهیت اذن را واقعه حقوقی میدانند که در اینصورت، ید ماذون ضمانی خواهد بود ولی به عقیده مشهور فقها و حقوقدانان اذن عملحقوقی است که در این صورت باید رابطه اذن با قاعده استیمان که یکی از مسقطات ضماناست، موردتوجه قرار گیرد. در این باب نیز نظرات مختلفی وجود دارد که مشهور قایلبه تساوی این دو رابطه می باشند؛ در این صورت میتوان نتیجه گرفت که اذن رافع ضمانمیباشد و ماذون که امین است، مسیول نیست جز در صورت تعدی و تفریط. در این مقالهضمن بررسی اقوال این نتیجه حاصل شده است که؛اذن فی نفسه مقتضی عدم ضمان و از عوامل رافع مسیولیت مدنی است، مگر شرط صریح برخلاف آن شده یا شرط ضمنی عرفی (اوضاع و احوال) برخلاف آن دلالت نماید و دلایلاین سخن این میباشد که اولا چون با وجود اذن هیچیک از عوامل و منابع مسیولیت مدنیوجود نخواهد داشت (غصب، اتلاف، ضرر و...) ثانیا با وجود اذن، ید ماذون امانی خواهدبود و الامین لا یضمن (آنچه موجب عدم الضمان است، رضایت مالک به تصرف است واین با اذن محقق می شود، بدون اینکه نیاز به چیز دیگری باشد).

مسیولیت مدنی، ضمان ید، اذن، ماهیت اذن، ید امانی، قاعده استیمان، اذن مطلق