تحلیل انتقادی دوگان اثباتی و هنجاری در اقتصاد (بر اساس آراء شهید صدر)

در اقتصاد متعارف مناقشاتی پیرامون تفکیک بین اقتصاد اثباتی و هنجاری وجود دارد. در اینمقاله به بررسی انتقادی این تفکیک با تمرکز بر اندیشه شهید صدر می پردازیم. بنا به فرضیهمقاله، توجه به تحلیل شهید صدر در ایجاد ارتباط نظام مند میان مذهب و علم اقتصاد، به فهمبهتر ورود نظام مند ارزش ها در علم اقتصاد کمک می نماید. یافته های این پژوهش که به روشتحلیلی سامان یافته، نشان می دهد هرچند دوگان اقتصاد اثباتی هنجاری از جهاتی با دوگانپیشنهادی شهید صدر در تفکیک مذهب و علم اقتصاد متفاوت است، این دو قرابت خاصیدارند. در اندیشه شهید صدر، علم اقتصاد را می توان معادل اقتصاد اثباتی دانست. مذهباقتصادی از این جهت که اقدام به ارزش داوری بر مبنای عدالت می پردازد به اقتصاد هنجاری یااقتصاد ارزیابانه نزدیک است. البته مذهب اقتصادی به واسطه اشاره به ساختارهای نهادیمطلوب یا روش حل مشکلات اقتصادی از اصطلاح متعارف اقتصاد هنجاری فاصله می گیرد.صرف نظر از نقاط تشابه و تمایز دوگان مورد اشاره، تحلیل شهید صدر در ایجاد ارتباط بینتحلیل های علمی و مذهبی، به فهم بهتر چگونگی ورود نظا ممند ارز شها در اقتصاد اثباتیکمک می نماید. بر اساس تحلیل شهید صدر، تحلیل های علم اقتصاد عمدتا در یک چارچوبنهادی مورد تایید نظا مهای اقتصادی صورت می گیرد. این چارچوب نهادی باعث می شود کهتحلیل های اثباتی نیز رنگ و بوی ارزشی بگیرند.

Keywords:

اقتصاد اثباتی , اقتصاد هنجاری , اقتصاد دستوری , علم اقتصاد , مذهب اقتصادی , شهید صدر , اقتصاد اسلامی