محمدجواد جاوید - استادیار و عضو هییت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

از آن روی که اسلام به مثابه دین خاتم مدعی انطباق فوانینش با طبیعت خلقت و درون آدمیان است، حقوق طبیعی در مکتب اسلام اندیشه حقوقی غریبی نیست. بسیاری از متفکران مسلمان بدون آن که لزوما دغدغه غرقه شدن در مکاتب یونان و روم باستان را در سر داشته باشند به تاسیس مکتبی حقوقی مدد رسانده اند که قدمتی به عمر رونق اندیشه حقوقی در بین بشریت دارد. مدعای این نوشتار هم پیرامون اصل انطباق حقوق شرعی در اسلام با حقوق اولیه انسانی بر محور مکتب حقوق طبیعی رقم می خورد. یکی از مشکلات اساسی در این میان ناظر به جایگاه پیشینی قانون بر حقوق است. آنچه در این مجموعه ارایه گردیده در حقیقت به دنبال پرده برداشتن از قانون طبیعی و منطق فهم و تفسیر اسلامی از آن در راستای تاسیس حقوق جامع و جهان شمول انسانی است. با تامل در این مورد اخیر است که می توان خواسته یا ناخواسته به خایمیت دین اسلام و جامعیت و شمولیت آورده های این دین نیز دست یافت.

حقوق طبیعی، قوانین طبیعی، اسلام، عقل، شرع، قرارداد، انسان، طبیعت انسان