علیرضا عالی پناه - دکتری تخصصی (PhD)، حقوق خصوصی از دانشگاه تهران (پردیس قم)
عزیزاله فضلی - دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق (ع)

پرسش از چیستی قواعد و قوانین حاکم بر تمشیت و تنسیق روابط جمعی انسان ها، یکی از معظم ترین دغدغه های عقلا در طول تاریخ متمادی تفکر بشری بوده است. در پاسخ به چیستی این قواعد تنظیم کننده- که از آنها تحت عنوان علم حقوق یاد می کنند- دیدگاه مختار نوشتار پیش رو، مشعر به اعتباری بودن حقوق می باشد. فلذا نگارندگان در ابتدای مقال تعاریف متعدد امر اعتباری را به رشته تحریر در می آورند تا در آن میان معنای مدنظر مرتبط با حقوق را از دیگر مشترکات لفظی متمایز سازند. پس از آن در خصوص چیستی حقوق و عناصر سازنده آن گام بر می دارند و با ابتناء بر دیدگاه علامه طباطبایی (ره) در خصوص اعتبارات و به تبع چگونگی شکل گیری حقوق به مهمی به نام پتای عقلاء نایل خواهند آمد. در مرحله سوم نیز پس از کشف دخالت عنصر فرهنگ در شکل گیری حقوق و مزج آن با بنای عقلاء، مدلی در خصوص چگونگی و کیفیت ترابط حقوق، فرهنگ و اجتماعی ارایه می گردد و به تشریح و توصیف هرچه بیشتر برهم کنش فرهنگ و حقوق می پردازد و در خلال این تبیین، جایگاه اعتبارات و حیانی شارع و تاثیر آن بر اعتبار شخص، بنای عقلاء و ترابط فرهنگ و حقوق مشخص می گردد.

حقوق، فرهنگ، اجتماع، اعتباریات، بنای عقل