خوانشی نو از دیدگاه های تحلیلی نسبت به مفهوم قانون در عصر مشروطه

قانون، هسته بنیادین نظم و نظام حقوقی مدرن است. آشنایی ایرانیان با این مفهوم در بستراندیشه مشروطه خواهی صورت گرفت. ورود این مفهوم به ساحت اندیشه ایرانی موجبطرح نظرگاه های متعدد و متناقضی حول آن شد؛ نظرگاه هایی که به نوبه خود برخاسته ازنحو ه مواجهه با پدیده ی تجدد بود. این نظرها و نظریه ها طیفی از اندیشه ورزی ها را پدیدآورد که هرکدام به سهم خود موجب ایجاد رخدادهایی در عرصه عملی انقلاب مشروطه ونگارش قانون اساسی مشروطه شد. به طور کلی می توان این نظرات را بر مبنای دیدگاهآن ها در رابطه با نسبت اسلام و تجدد (بمعنی الاعم) و فقه و حقوق (بمعنی الاخص) در سهدسته عمده تجدد طلب ، جمع گرا و تجددستیز بررسی نمود . هریک از نحله های پیش گفته دارای نمایندگان شاخصی است که در این تحقیق در صدد بازشناسی آراء ایشانهستیم. طیف تجددطلب در صدد طرد شریعت از صحنه حکومت و سیاست و جایگزینکردن قوانین غربی، طیف جمع گرا خواهان جمع میان شریعت و قانون غربی و طیفتجددستیز در تکاپوی نفی قانون منبعث از پارلمان و تحکیم جایگاه فقه و فقیه در منظومهحقوقی ایران است. جستار پیش رو در زمره تحیقیقات تاریخی- مقطعی و متضمن رویکردتوصیفی است.

Keywords:

مفهوم قانون , نظام حقوقی مدرن , مشروطه , تاریخ حقوق ایران