مهدی فیروزی - عضو هییت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

طرح و تصویب اعلامیه حق بر توسعه در 4 دسامبر 1986 در قالب قطعنامه 41/128 مجمع عمومی سازمان ملل را باید نقطه عطفی در تلقی توسعه به عنوان یک حق بشر دانست. این علامیه، حق بر توسعه را یک حق غیرقابل انکار انسانی تلقی می کند که به سبب آن، همه مردم حق دارند تا در فرآیند توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مشارکت داشته و از نتایج آن بهره مند گردند. علی رغم اهمیتی که حق بر توسعه می تواند در گسترش حقوق بشر و آزادی های اساسی داشته باشد، تحقق این حق با موانع و چالش های اساسی و متعددی روبه رو است. سوالی که این مقاله درصدد یافتن پاسخ آن می باشد این است که موانع و چالش های فراروی حق بر توسعه کدامند به نظر می رسد مهمترین موانع و چالش هایی که بر سر راه تحقق حق بر توسعه وجود دارند، عبارتند از: موانع و چالش های راهبردی و ساختاری، موانع و چالش های حقوقی و سیاسی، مخاصمات مسلحانه و بحران های زیست محیطی. برای پاسخ به سوال فوق و ارزیابی فرضیه مطروحه، این مقاله با تکیه به روش اسنادی و نیز تحلیل وضعیت و دیدگاه های کشورهای کمتر توسعه یافته، در قالب چهار گفتارف موانع و چالش های فراروی حق بر توسعه را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می دهد.

توسعه، حقوق بشر، حقوق همبستگی، حق بر توسعه، موانع حق بر توسعه