مسعود صفایی پور - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
جعفر سعیدی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

در سیر تاریخی اسالم گرایی، شهرهای بزرگی شکل گرفتند که در کنار آنها شمار شهرهای کوچک و متوسط نیز افزایش یافت که در عین همسانی با سایر شهرها، ویژگی های منحصر به فردی را از لحاظ کالبدی نمایان کردند. ساخت، بافت و بناهای شهری، همچون: مسجد، بازار، مدرسه، کاروان سرا، سقاخانه، در شهر اسلامی هرکدام نمادی از مفاهیم، ارزش ها و تجلی بسیاری از مفاهیم اسلامی می باشند. تحقیق حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی در قالب مطالعات اسنادی و کتابخانه ای، ضمن اشاره به ویزگی ها و ساخت کالبدی شهرهای ایرانی- اسلامی، به بررسی و تحلیل عوامل ایجاد و تکوین شهرهای ایرانی اسلامی در ابعاد کالبدی فضایی می پردازد. بررسی ها نشان می دهد که عناصر کالبدی شهرهای ایرانی- اسلامی به لحاظ تاریخی، به ارزش ها و اعتقادات فرهنگی که ریشه در احکام اسلامی داشته است، بستگی دارند؛ به طور که این عناصر، ساختار کالبدی و جنبه های گوناگون زندگی مسلمانان را تحت تاثیر قرار داده است.

ساختار فضایی کالبدی، شهر ایرانی- اسلامی، مسجد، بازار، احکام اسلامی