سیدمحمد اکبریان - استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
محمد سوری - استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

نظریه پیوند میان عقلانیت و معنویت با هدف کاهش رنج و آلام بشری ارایه شده است با ایناعتقاد که دین سنتی دیگر توان برآوردن این هدف را ندارد و معنویت در عصر جدید،جانشین دین می شود؛ چون با عقلانیت همراه است و تنها معنویت عقلانی می تواند از رنجانسان ها بکاهد، ولی به نظر می رسد نظریه عقلانیت و معنویت در برآوردن این هدف بااشکال های متعددی مواجه است. در این نظریه، ماهیت رنج به خوبی تبیین نمی شود و ناتمام است؛ همچنین نظریه پرداز برای کاهش آلام بشری، پنج مرحله و گام را ضروری دانستهاست، اما نظریه معنویت نتوانسته به درستی آن گام ها را طی کند و جامعیتی نسبت به همه انواعرنج های بشری ندارد. این نظریه در معناداری و توجیه رنج های مورد هدف نیز اشکال هایجدی دارد؛ همچنین اینکه این نظریه چگونه و از چه راهی می تواند این هدف را برآوردهسازد، نا مشخص رها شده است و مهم تر اینکه مبنای ناواقع گرایانه این نظریه، قابلیت برآوردنهدف (کاهش آلام بشری) را نداشته، امکان آن را فراهم نمی کند.

رنج، آرامش، معنویت، دین، عقلانیت ابزاری، سکولاریسم