محمدجواد رودگر - دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

عرفان مدرن مواجهه با امر متعالی در قالب دین داری تجربت اندیشانه است که براساساندیشه و اشعار سهراب سپهری شکل گرفته است. عرفان مدرن مقومات و مولفه هایوجودشناختی، انسا نشناختی، اخلاقی فقهی و سیاسی و اجتماعی خاصی دارد که در سویهانسان شناختی آن، تقابل خودی و غیرخودی یا دیگری و مسیله فنای فی الله و اراده سالک با قرایت خاصی مطرح است و با عرفان سنتی از جمله عرفان اسلامی، تفاوت ها وتهافت هایی دارد. نوشتار پیش روی درصدد پاسخ به پرسش فنای در خدا در مولفهانسان شناختی عرفان مدرن است و اینکه دارای چه معنا و مبنایی است و چه نقدهایی برآنوارد است در این مقاله، با تکیه بر هویت و ماهیت فنای فی الله و بقای بالله در عرفان اسلامی،به نقادی، سنجش و ارزیابی قرایت طراح عرفان مدرن (جناب دکتر سروش دباغ)،پرداخته ایم که برونداد آن به قرار زیر است: فنا در عرفان اسلامی به معنای نیست شدن نیست،بلکه فنای شهودی و رهایی از قیود عدمی و حدود، تعلقات و تعینات وجودی و هجرت ازکثرت به وحدت است که عین بقا، به معنای بقاء بالله است. فنای عرفانی در عرفان اسلامی،تزاید و تصعید، توسعه و تکامل وجودی یا استعلاست و اراده سالک در مقام استغراق دراراده حق تعالی اشتداد می یابد تا توحید و ولایت الهیه حادث و حاصل شود.

عرفان مدرن، عرفان اسلامی، انسان شناسی، فنای فی الله، اراده سالک