بررسی نقش هزینه های R & D دفاعی بر رشد اقتصادی

با توجه به اینکه تحقیق و توسعه R&D نقش مهمی را در رشد اقتصادی به عهده دارند و از آنجایی که مخارج تحقیق و توسعه رشد اقتصادی را بهبود می بخشد در نتیجه شکاف بین رشد تولید و رشد عوامل تولید را از طریق کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری پر می کند. بخش های مختلف سرمایه گذار اقدام به صورت گیری تحقیق و توسعه می کنند و عدم سرمایه گذاری کافی در هریک از این بخش ها رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه را تضعیف خواهد کرد. هزینه های دفاعی در اکثر کشورها مورد توجه است و نقش مهمی در ایجاد امنیت داخلی و خارجی ایفا می کند و به طور مستقیم و غیر مستقیم نیز باعث ثبات و رشد اقتصادی در هر جامعه ای می شود. بدیهی است هرچه کشوری مورد تهدید بیشتر داخلی و خارجی قرار گیرد و امنیت آن به خطر بیافتد، مجبور به تخصیص سهم بیشتر از هزینه های عمومی برای تقویت بنیه دفاعی خود می شود و این امر ممکن است منجر به تقلیل تخصیص درآمد ملی برای سرمایه گذاری های اقتصادی و اجتماعی شود و رشد اقتصادی را کاهش دهد. قرار گرفتن ایران در یک منطقه استراتژیک از یک سو و از سوی دیگر بالا بودن سهم هزینه های دفاعی در بودجه دولت لزوم بررسی نقش هزینه های R&D دفاعی بر رشد اقتصادی را مهم جلوه می دهد. در این پژوهش ضمن معرفی مهم ترین مدل های مطرح شده در زمینه هزینه های R&D دفاعی و رشد اقتصادی از یک مدل رشد سلوی تعمیم یافته (ارایه شده توسط نایت، لوییزا و ویلانوا) برای تخمین رابطه هزینه های R&D دفاعی و رشد اقتصادی ایران در طی سال های 1338 الی 1389 استفاده شده است. یافته های این تحقیق با استفاده از آزمون های هم انباشتگی یوهانسن یوسیلیوس و علیت گرنجری تودا و یاماموتو، نشان دهنده اثر مثبت هزینه های R&D دفاعی بر رشد اقتصادی در بلندمدت و رابطه علیت دو طرفه بین این متغیرهاست، بنابراین، گرچه در نظر گرفتن سهمی از بودجه سالیانه دولت برای هزینه های R&D دفاعی امری اجتناب ناپذیر است، لیکن افراط در آن دارای اثرات منفی در رشد اقتصادی بوده و زمینه های رکود تورمی را در کشور ایجاد می کند.

Keywords:

تحقیق و توسعه R&D , هزینه های دفاعی , رشد اقتصادی , مدل سلوی تعمیم یافته , هم انباشتگی