شروین جانی پور - گروه مهندسی عمران، واحد یاسوج ، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج ، ایران
سید یعقوب ذوالفقاری فر - گروه مهندسی عمران، واحد یاسوج ، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج ، ایران

در احداث خاکریز شاهراه ها، سدهای خاکی و سازه های مهندسی متعدد دیگر، خاک شل باید متراکم گردد تا وزن مخصوص آن افزایش یابد. تراکم، باعث افزایش و بهبود مشخصه های مقاومتی خاک و در نتیجه افزایش ظرفیت باربری شالوده های احداث شده بر روی آنها می شود. تراکم همچنین باعث کاهش نشست های ناخواسته ی سازه و افزایش پایداری شیروانی خاکریزها می گردد. در کارگاه برای تراکم خاک از غلتک های چرخ استوانه ای صاف، غلتک های پاچه بزی، غلتک های چرخ لاستیکی، غلتک های ارتعاشی و در کارهای کوچک از تخماق های موتوری و یا دستی استفاده می شود. غلتک های ارتعاشی، اغلب برای تراکم خاک های دانه ای مورد استفاده قرار می گیرند. تاثیر تراکم حاصل از دستگاه های فوق، محدود به اعماق 15 تا 30 سانتیمتر سطحی است. برای افزایش عمق نفوذ تراکم و متراکم کردن لایه های عمقی از تراکم ارتعاشی و تراکم دینامیکی استفاده می شود. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر آهک بر تراکم خاک رس یاسوج بود. روش استفاده شده در این تحقیق، آزمایشگاهی بود. روش آزمایش تراکم، آزمایش تراکم استاندارد معمولی بوده است. تعداد دفعات تکرار آزمایش تراکم، 3 تا 6 تکرار برای خاک رس و خاک رس اصلاح شده با آهک بود. درصدهای وزنی آهک اضافه شده به خاک رس، 2، 5 و 8 درصد بوده است. نمونه خاک با آهک یا بدون مواد افزودنی، با مقدار معینی از آب با دستگاه اختلاط، به خوبی مخلوط شده است. خاک مرطوب در درون قالب ریخته و با چکش 2/5 کیلوگرمی و با 25 ضربه متراکم می‎شود. این عمل برای سه لایه مساوی خاک تکرار می‎شود. عمل زدن چکش تراکم دارای الگوی مشخصی است. در مدت کوبیدن خاک، قالب تراکم روی پایه‎ای محکم و استوار قرار داده شده است. پس از انجام عمل کوبیدن حلقه اتصال را باز کرده و با خط‎کش لب تیز خاک اضافی با دقت تا لبه قالب تراشیده شده و وزن شده است. سپس حداقل 100 گرم از خاک درون قالب را به جهت تعیین رطوبت برداشت و تعیین رطوبت شد. مجددا مقدار مشخصی آب به خاک اضافه شده و متراکم شده و رطوبت سنجی شده است. این کار تکرار شده است تا زمانی که با افزایش آب، دیگر وزن خاک مرطوب در درون قالب افزایش پیدا نکند. نتایج نشان دادند که با اضافه کردن آهک به خاک رس، وزن مخصوص خشک ماکزیمم آن کاهش پیدا کرده و رطوبت بهینه آن، افزایش پیدا کرد به طوری که با افزودن 8 درصد آهک به خاک رس یاسوج، وزن مخصوص خشک ماکزیمم 5.93 درصد کاهش و رطوبت بهینه 11.17 درصد افزایش نشان داد.

خاک رس، وزن مخصوص خشک ماکزیمم، رطوبت بهینه، آهک