سحر صادقی مهر - دانشجوی کارشناسی معماری، دانشگاه قم، قم، ایران
محمد منان رییسی - استادیار گروه معماری، دانشگاه قم، قم، ایران

ورود آشپزخانه مدرن به ایران و عمومی شدن آن در دهه 1330 مفهوم نوین اشپزخانه به عنوان قلب خانه را وارد زندگی روزمره زن ایرانی نمود. سر آغاز نفوذ پذیری و تاثیر از غرب، در ایران، چه در عرصه های فرهنگی ، اجتماعی و چه در معماری در دوران قاجار، بویژه در زمان حکومت ناصر الدین شاه می باشد. این دگرگونی ها در ایران در برگیرنده تمام فضاهای معماری، خاصه فضاهای معماری مسکونی از مطبخ تا سفره خانه می باشد. مطبخ که تا پیش از آن در خانه ها فضایی فرعی و خدماتی به شمار می آمد، و در کنجی تاریک و دور افتاده از خانه قرار داشت به تدریج با نام آشپزخانه و با شکلی متفاوت با فضاهای اصلی مسکن ، تلفیق گردیده تا جایی که آن را میتوان به عنوان فضایی چند منظوره، جز فضاهای اصلی و مرکزی خانه برشمرد و امروزه هم قلب خانه تلقی می شود. اشپزخانه ی امروزی که در شکل باز و به اصطلاح اپن در امده بود در ابتدا به بسیاری از مشکلات ایجاد شده ی بشر (نظیر کمبود مسکن، کوچک بودن واحد های مسکونی، اپارتمان نشینی و ...) پاسخ داد و همین باعث فراگیر شدن ان شد اما به مرور زمان مسایلی دیگر (مثل نبود محرمیت، اشکار کردن زینت خانه، عدم ارتباط با طبیعت و ... ) را در پی داشت که در ادامه به تفصیل درباره ی ان ها بحث خواهیم کرد. این مقاله با استناد به مقالات علمی دیگر و هم چنین استفاده از ایات و روایات و کتب از پیش تدوین شده و تحلیل هایی که بر اساس این نوشته ها بدست میاید سعی به نقد اشپزخانه ی مدرن دارد و در واقع مشکلاتی که این نوع اشپزخانه در پاسخ به مشکلات قبلی ایجاد کرده را بررسی میکند و اینکه ایا واقعا نمیتوان اشپزخانه ای را ایجاد کرد که هم به مشکلات گذشته پاسخ بدهد و هم اینکه مشکلات جدیدی را ایجاد نکند به عنوان یک نتیجه قابل ذکر است که اکنون تصویر ایده ال از اشپزخانه در متن فرهنگی مورد بحث یک فضای شخصی است که محرمیت داشته و ابزاری برای فحرفروشی به دیگران نباشد و در عین حال دارای ویژگی هایی برای قلب خانه بودن می باشد

فضای خانوادگی، فرهنگ اسلامی ایرانی، مطبخ، آشپزخانه ی اوپن، محرمیت، عدم فخر فروشی