حق نفقه حیوانات از دیدگاه اسلام

از جمله حقوق حیوان بر انسان، برآوردن آب آذوقه آن است. البته پیداست مراد از حیوان در این جا، هرگونه جاندارى است که در خدمت انسان برآورنده نیازهاى انسان باشد. برخلاف حق حیات، که براساس آنچه از فقیهان نقل گردید روایاتی که اشاره شد، فراتر از جانداران اهلی دربرگیرنده هرگونه حیوانی است که جان مال آدمی را به خطر نیندازد. در این مقاله فرازهایی از سخنان فقیهان اشاره به پاره اى از روایات می پردازیم. در روایتی امده حالت چگونگی حیوان از دو گونه بیرون نیست: یا در آبادى به سر می برد یا در بیابان. در انگاره نخست، هزینه حیوان بر مالک، واجب است، به این معنی که باید علوفه او را برآورد؛ زیرا در این انگاره، براى حیوان، امکان چریدن نیست. اگر این حیوان، خوراکی باشد، مالک میان سه کار، یعنی: برآوردن علوفه، سر بریدن فروختن، اختیار دارد. اگر غیر خوراکی باشد، میان دو کار: برآوردن علوفه یا فروختن، اختیار دارد، در صورت خوددارى، حاکم او را بر پرداخت هزینه یا فروختن، وامی دارد. اما بنابر انگاره دوم، که حیوان در بیابان می چرد، در صورتی که گیاه چراگاه به مقدار نیاز یافت می شود، مالک، او را براى چریدن آزاد می گذارد در صورتی که زمین، دچار خشکسالی گیاه باشد، یا داراى گیاه به مقدار کافی نباشد، مالک نباید شیر آن حیوان را بدوشد زیرا در صورت دوشیده شدن، حیوان یا نوزاد آن دچار ضعف می شود. اگر بهره بردارى از شیر حیوان، براى آن زیان آور باشد، به این دلیل که خشکسالی باشد علف در حد کافی براى حیوان یافت نشود، مالک نمی تواند شیر آن را بدوشد. ناگفته پیدا است در بحث هزینه حیوان، بچه آن که از شیر مادر استفاده می کند نیز، از این حق برخوردار است روا نیست به بهانه حق استفاده از شیر حیوان، به بچه آن گرسنگی داد از شیر مادر بازش داشت. در روایتی پیامبر(ص) فرمود: بر صاحب حیوان است نگهداشت امورى را درباره حیوان خود: هرگاه فرود می آید نخست آن را علف دهد هرگاه گذرش به آب می افتد، آب را بر حیوان عرضه کند. صاحب جواهر می نویسد: هزینه جاندارانی که در مالکیت انسانند، از جمله کرم ابریشم زنبور عسل غیر آنها واجب است در این حکم، اختلافی نیست، خواه حیوان، خوراکی باشد یا نباشد خواه سوددهی داشته باشد

Keywords:

حق نفقه , حیوانات دیدگاه اسلام