امید زهتاب ور - دانشجوی دکترای عمومی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران. ایران.
زهرا طوطیان - دانشیار گروه علوم پایه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران. ایران.
سمیه داودی پور - دانشجوی دکترای عمومی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران. ایران.
کاظم چاووشی پورنایینی - کارشناس ارشد کالبدشناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران. ایران.

در حال حاضر فیل ها بزرگترین پستانداران روی خشکی هستند، این جانوران یکی از مهمترین حیوانات باغ وحش ها، سیرک ها پارک های حیاط وحش می باشند. در آسیا، این حیوانات در کشاورزی هم مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به ارزش اهمیت این حیوان خطرات گوناگونی چون شکستگی ها، مشکلات مفصلی غیره که می تواند سلامتی آن را تهدید نماید، بررسی کامل آناتومی این حیوان ضروری بنظر می رسد. بدین منظور مهره های اطلس آسه در این حیوان مورد مطالعه دقیق قرار گرفت. جهت انجام این مطالعه لاشه فیل نر باغ وحش ایران را به سالن تشریح دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران منتقل گردید. ابتدا عضلات به دقت از روی استخوان ها جدا گردید سپس جهت از دست دادن خونابه در آب قرار داده شد. بعد از شستشو، دوباره آنها را در آب گذاشته با مواد هضم کننده (ترپسین اسید کلریدریک رقیق) تمیز توسط بنزین سوپر چربی گیری شد. در خاتمه به کمک آب اکسیژنه سفید آماده گردید. بطور دقیق مطالعه نامگذاری گردیدند. در استخوان اطلس، طول وپهنای بدنه مهره در مقایسه با پستانداران اهلی کم تر است. زواید عرضی ضخیم روبه جلو قرارگرفته اند در لبه انتهایی دارای حالت مثلثی هستند. رویه های مفصلی عقبی در بالا از هم جدا بوده در قوس شکمی به هم می رسند. ستیغ شکمی تکمه مانند است به لبه خلفی نزدیک شده است. تکمه پشتی زوج بوده یک شیار وسیع بین آنها قرار دارد. سوراخ های جانبی مهره بیضی شکل بوده در دو طرف نزدیک به لبه جلویی قراردارند. به جای سوراخ بالی بریدگی بالی دیده می شود، با این تفاوت که پهنای زیادی دارد پایین تر از حد معمول قرار دارد. این ویژگی شکل خاصی به این استخوان می دهد. لبه خلفی مهره از لبه قدامی آن ضخامت کمتری دارد ولی ضخامت در دو لبه بسیار زیاد است. زواید عرضی تقریبا گرد سوراخ مهره ای بسیار بزرگ است. نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر ویژگی های خاص در استخوان های اطلس آسه در فیل می باشد که با سایر حیوانات اهلی دارای تفاوت های زیادی می باشد.

مرفولوژی، مهره اطلس، مهره اگزیس، فیل