مطالعه علل ظهور افول انقلاب سربداران از منظر فرهنگی

فرهنگ تفکر شیعی، در طول دوران پر فراز نشیب خود، همیشه به عنوان یک مکتب پیشرو الهام بخش، آفریننده حماسه های بزرگی چون سربداران بوده، که در تاریخ ایرانزمین جاودانه مانده است. انقلاب سربداران، از مهمترین قیامهای حق طلبانه شیعیان بود که در راستای دفع ستم بیعدالتی تحقق آرمانهای سترگ مذهب شیعه به مدد مقاومت خیزش مردمی علیه نظام جور ظلم انجام گرفت در بستر فرهنگی مذهبی با برانگیختن غیرت دینی بیگانه ستیزی به فرجام مطلوبی رسید با این وجود، برخی موانع موجب تزلزل شکست این حماسه افتخارآفرین بعد از گذشت نیم قرن گردید. کاووش در مورد چگونگی بروز این انقلاب حماسی دینی از نگاه فرهنگ شیعه اینکه چه عوامل فرهنگی برگرفته از فرهنگ تشیع در پیدایش این انقلاب نقش داشته چه عوامل فرهنگی آن را در سراشیبی سقوط قرار داده، در این مطالعه مورد توجه قرار گرفته است. از مهمترین مولفه های فرهنگی زمینه ساز انقلاب حماسه تاریخی سربداران، بطور اجمال میتوان به سابقه گسترش فرهنگ تشیع حاکم بودن آموزه های فرهنگ شیعی، نفوذ معنوی رهبران مذهبی سربداران رهبری انگیزه بخش آنان، قرابت اتحاد تصوف تشیع، حاکم بودن فرهنگ انتظار اندیشه مهدویت وجود مولفه های مهم دینی- فرهنگی همچون روحیه جوانمردی، اتحاد برادری جانفشانی ظلم ستیزی اشاره نمود، که توانست بستر مناسب فرهنگی را برای خیزش مردمی علیه دشمن مغولی چیرگی برآنان پایه گذاری سلسله سربداران فراهم نماید. با این وجود تغییررویکردهای فرهنگی که در ابتدای قیام از آرمانهای این انقلاب مردمی بود باعث گردید کهزمینهی آسیب پذیری این حکومت شیعی مسلک فراهم گردد در هایت افول این نهضت خجسته سربداری محقق شود که از آن جمله عواملی همچون عدم سازماندهی ایدیولوژیکی فرهنگی انقلاب سربداران ناامیدی مردم از حصول آرمان های دینی فرهنگی سربداران تغییرالگوهای فرهنگی صداقت ساده زیستی به توطیه جاه طلبی، کمرنگ شدن حاکمیت فرهنگ ایستادگی عدالت خواهی تشیع روحیه تسلیم حاکمان در اواخر حکومت این دولت شیعی مذهب، بیش از دیگر عوامل موثر بوده است.

Keywords:

سربداران , فرهنگ سربداران , انقلاب , ظهور , افول سربداران.