رضیه موسوی فر - دانش آموخته دکتری تخصصی روابط بین الملل از دانشگاه تهران/ عضو هییت علمی دانشگاه حکیم سبزواری.

در سده هشتم هجری شمسی در خطه خراسان بزرگ جنبشی سر بر آورد که سربداران لقب گرفت. قیامی که به استقرار هرچند کوتاه مدت حکومتی شیعی منجر شد.تعد ایلخانان مغول در باشتین سبزوار، آتش زیر خاکستری را شعله ور کرد که ناشی از فرمانروایی ناهمساز مغولان بر میراث داران تمدن کهن آریایی بود. موفقیت های اولیه، قیام کنندگان را در ادامه راه راسختر نموده مردم ستم دیده خراسان را در پیوستن به نهضت مصمم تر نمود. جنبش سربداران، ساختار سیاسی اجتماعی ناکارآمد حکومت ایلخانان مغول را هدف گرفته ارکان آن را به لرزه انداخت.جنبش سربداران به دلیل نقش برجسته مذهب تشیع در قیام ایستادگی در مقابل حکومت استبدادی ایلخانان مغول پیش قراولی آن در برپایی حکومت شیعه، در ادبیات سیاسی مذهبی تاریخ ایران، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در باره علل متغیرهای دخیل در بروز، موفقیت نسبی تداوم جنبش سربداران، پرسشهای زیادی میتواند مطرح مورد بررسی محققانه قرار گیرد. واکاوی پژوهش در ابعاد مختلف این نهضت، به روشن شدن رفتار سیاسی یرانیان در مواجه با حکام خود خوانده بیگانه در طول تاریخ افتخارآفرین ایران زمین خواهد انجامید. هدف این مقاله شناسایی متغیرهای سیاسی اجتماعی دخیل در سر برآوردن قیام سربدارن پاسخ دادن به چگونگی فرایند تاثیرگذاری ساختارهای سیاسی اجتماعی قرن هشتم در بسترسازی نهضت سیاسی مذهبی سربداران است از این رهگذر بیرون کشیدن شاخص های رفتار سیاسی ایرانیان در مواجهه با استبداد شناسایی قابلیت های فرهنگ ایرانی در مقاومت به زانو درآورن درهم شکستن هیمنه بیگانگان، در طول قرون واعصار می باشد. مفروض مقاله ناظر بر اثرگذاری ساختارسیاسی اجتماعی ایران قرن هشتم در آغاز، گسترش استقرار جنبش مذکور است. روش مورد استفاده در این مقاله تحلیلی تاریخی بوده از آموزه های هرمنوتیک نیز بهره خواهیم برد. داده های حاصل از این واکاوی پس از دسته بندی، به ترازوی سنجش ارزیابی سپرده خواهد شد با عرضه نتایج بدست آمده بر فرضیه، به تایید یا رد فرضیه مبادرت نموده به نتیجه گیری خواهیم پرداخت.

ایران سده هشتم، ساختارهای سیاسی اجتماعی، قیام سربداران، حکومت شیعی.