حسن یعقوبی - دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم

یکی از اساسی ترین مسایلی که در طول تاریخ از دیدگاه مورخین محققین مغفول مانده یا توجهی درخور شایان به آن نشده، مسیله بسیار مهم ریشه های قرآنی عوامل انگیزه های قیام سربداران میباشد. اینکه در خیزش مردمی سبزوار (قیام سربداران) علیه استبداد خودکامهگی مغولان، عوامل مختلفی از جمله؛ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و…دخیل موثر بوده اند.ام ،امحوری بودن نقش قرآن تعالیم مترقی آن در این قیام، امری است مبرهن غیر قابل انکار. چراکه تاکید مستمر قرآن بر احساس مسوولیت نسبت به سرنوشت خود، اجتماع، حاکمیت، مملکت، ناموس در آیات متعدد، دلیلی بر اساسی بودن نقش این آموزه ها در پیدایش نهضتهای مردمی همچون سربداران میباشد که به عنوان نمونه میتوان به این مصادیق اشاره نمود؛ تثبیت اهل ایمان (نحل(102/ تلاش برای برقراری عدل داد (حدید(25/ نیز محتوم بودن غلبه دین حق(فتح(28/ برای حاکمیت قوانین خدا (نساء.(105/ وانگهی، نقش آفرینی قرآن،در رهبریت دینی دینداری مردم از دلایل مهم موفقیت قیام با ابتناء بر بنیادهای یادشده بوده است. در این مقاله ضمن ارایه مبانی جواز توسل به قیام علیه حاکمان جور در قرآن،به تطبیق اثبات نقش بنیادهای متفاوت سیاسی، اجتماعی،اقتصادی فرهنگی قرآنی در پیدایش تقویت قیام سربداران خواهیم پرداخت مستندات قرآنی مربوط به هر بخش به تفکیک ارایه میگردد. با این پیش فرض لازم است تا بر نقش قرآن آموزه های دینی به عنوان راهنمای عمل اهل قیام رهبرانش تاکید جوانب پیامدهای این نقش را مورد مداقه واکاوی قرار داد. پژوهش پیشرو به این مهم میپردازد.

قرآن، قیام، سربداران، یاسا، ظلم، مغولان.