محمود بحرانی - استادیار پژوهشکده علوم اجتماعی دانشگاه شیراز

پژوهش حاضر با هدف بررسی محتوای دروس آموزش سمی دوره دبستان از لحاظ چگونگی پرداختن به مفاهیم اجتماعی دینی، اخلاقی صورت گرفته است. در این پژوهش که به شیوه تحلیل محتوا با رویکرد تلفیقی کمی کیفی انجام شده است، ضمن برر سی متن هر کتاب شناسایی شمردن عبارات هدف، اقدام به مقوله بندی آنها در چارچوب های انتزاعی شده است. نمونه مورد مطالعه مجموعه کتاب های آموزشی دوره دبستان شامل 41 جلد کتاب درسی بوده است. از این تحلیل 150 مقوله فرعی استخراج شد که در 18 مقوله فراگیر خلا صه جمع بندی شدند. با احتساب یک عبارت به عنوان واحد تحلیل، نادیده گرفتن پیام های خارج از فهم کودکان دبستانی، مانند پیام های ترجمه نشده عربی یا قرآنی، در نهایت 19571 عبارت به عنوان مفاهیم دارای پیام های قابل درک برای کودکان استخراج گردید. از این تعداد 68 درصد دارای محتوای دینی، 19 درصد با محتوای اخلاقیات فردی، اجتماعی نیکوکاری ادب احترام، درصد دیگر پیام های مربوط به مسایل آداب اجتماعی یا جمعیت جامعه، درصد دارای محتوای ملی بوده اند. حجم عمده مطالب استخراج شتتتده مربوط به کتاب های آموزش قرآن 34/6% هدیه های آسمانی 27/6% است که مطالب آنها عموما دینی در کتابهای آموزش قرآن به روخوانی قرآن اختصاص دارد

مفاهیم دینی، اخلاقی، اجتماعی، تحلیل محتوا، کتب درسی، آموزش دبستانی.