مسعود داوری نژاد مقدم - کارشناس ارشد شهرسازی، عضو هیات علمی گروه معماری و شهرسازی موسسه آمو
محمدرضا مبهوت - کارشناس ارشد شهرسازی، مدرس گروه معماری و شهرسازی موسسه آموزش عالی خ

در دهه‌های اخیر، کلانشهرها به نحو بی‌سابقه‌ای گسترش یافته‌اند. این گسترش کالبدی در بسیاری از موارد بیش از افزایش جمعیت بوده است. ترافیک بالای درون شهری و جدایی بیش از حد محل کار و مسکن، آلودگی‌های زیست محیطی و توسعه بی‌رویه شهرها بر روی اراضی زراعی و... همه مولود گسترش ناموزون شهری است. دغدغه های ناشی از این پدیده موجب گردید تا کشورهای توسعه یافته اقدام به اتخاذ تمهیداتی جهت حل یا مهار این بحران کنند. زمینه های اصلی این تمهیدات شامل سیاستهای بلند مرتبه سازی، انبوه سازی، وضع قوانین زمین برای استفاده بهینه از آن و بهسازی و نوسازی بافتهای قدیمی شهرها و ... بوده است که بلند مرتبه سازی یکی از راهکارهای مناسب در جهت کنترل و توسعه شهرها میباشد که از سوی متخصصین امور شهری همواره مورد تاکید قرار گرفته است. از طرفی برنامه‌ریزی جهت تخصیص فضای مناسب برای بلند مرتبه، نیز خود موضوع دیگری بوده که از اهمیت دو چندان برخوردار می‌باشد. در این مقاله سعی بر آن است که تعریف جدیدی از ناحیه مناسب جهت بلند مرتبه بر اساس معیارهایی که برمطلوبیت فضایی - مکانی از نظر محیطی، اقتصادی - اجتماعی و کالبدی و دیگر شاخصهای تاثیر گذار بر مکانیابی بلند مرتبه مبتنی است صورت پذیرد. مکانیابی جهت بلند مرتبه در حقیقت پاسخی به نارسایی‌ها و کاستی‌های برنامه‌ریزی کالبدی در راستای تخصیص مناسب فضا است.

بلند مرتبه، برنامه ریزی کالبدی، فضا