پریسا فیلی - کارشناس ارشد معماری، دانشگاه تهران
عیسی حجت - استاد دانشکده معماری، دانشگاه تهران

معماری تلفیقی از فن و هنر است و هویت انسان هم تحت تاثیر معماری محل زندگی او قرار می گیرد. بناهای تاریخی همواره نشان از هویت فرهنگی مردم یک شهر و دیار را دارند که به عنوان میراثی ماندگار نزد نسل های آتی خود به ودیعه گذاشته شده است. بافت قدیم و تاریخی شهر دزفول با وجود ده ها اثر ثبت ملی، شامل ساباط ها، خانه ها، حمام ها، مساجد و گذرهای تاریخی، یکی از ارزشمندترین بافت های تاریخی کشور است که قرن ها هویت معماری اصیل ایرانی را در خود جای داده است. با فرسودگی این گنجینه های گران بها، علاوه بر ساختار کالبدی، هویت فرهنگی و تاریخی شهر نیز در معرض خطر نابودی قرار گرفته و صرفا به یک محدوده ی شهری خاص و البته فاقد هویت تبدیل می شود. این پژوهش با بررسی عناصر شاخص معماری بومی و مقایسه سیمای قدیم و جدید شهر دزفول به این نکته پرداخته است که تحولات تاریخی و البته بی توجهی مسیولان و بی تفاوتی ساکنان، این شهر را دچار دگرگونی کرده است. این تغییر سبب شده شکل جدید شهر علیرغم آنکه در تضاد با شرایط فرهنگی و اقلیمی منطقه است، انسجام و پیوند با ساختار قدیم را نیز برهم بزند و بخشی از فرهنگ شهر و هویت تاریخی از بین برود. آنچه در این نوشتار علمی بر آن تاکید شده، توجه به معاصر سازی در ساخت وسازهای جدید به عنوان راهکاری در جهت حفظ اصالت معماری بومی و پاسداری از نشانه های هویتی بافت تاریخی شهر دزفول است. روش تحقیق بکار گرفته شده از نوع توصیفی است که با استفاده از منابع، اسناد و مدارک مرتبط، مطالعات میدانی و همچنین با پرسش از کارشناسان مرتبط، صورت گرفته است. در پایان نیز پیشنهاداتی در خصوص حفظ شاخص های هویتی شهر دزفول ارایه شده است.

دزفول، معماری، هویت بافت تاریخی، معاصر سازی.