تاملی پیرامون مفهوم سیاسی خلافت در قرآن (با تاکید بر تفاسیر معاصر شیعه)

واژه خلیفه در سوره های بقره: 30 و ص: 26 واژه خلفا در سوره اعراف: 69، 74؛ سوره نمل: 62 و واژه خلایف در سوره انعام: 165: سوره یونس: 14، 73.؛ سوره فاطر 39 استعمال شده است. مقاله تلاش دارد تا با روش تفسیر اجتهادی موضوعی و تحلیل محتوا به واکاوی مسالهخ خلافت در قرآن و به ویژه آیه سی ام سوره بقره بپردازد و در این مسیر تفاسیر معاصر شیعه را بپژوهد. فرضیه مقاله بر آن است که مفهوم خلافت آیه سی ام سوره بقره به معنای جانشینی نوعی انسان از خداوند و نه تنها اولیا و یا جانشینی از پیشینان می باشد همان گونه که اکثر تفاسیر بر این نظرند. جانشینی نوعیه نیز می تواند به نحو مشکک و طیف گون باشد چنان چه تفسیر تسنیم بر این باور است در میان تفاسیر معاصر دو رویکرد عام استخلاف از پیشینیان و استخلاف از خدا وجود دارد. در رویکرد دوم نیز سه رهیافت جانشینی انسان های کامل، جانشینی نوعیه انسان و جانشینی نوعیه مشککه قابل احصا است از نظر مقاله رویکرد نخست به همراه رهیات اول رویکرد دوم بر مشروعیت الهی محض، خلافت نوعیه بر مشروعیت مردمی و الهی مردمی و خلافت نوعیه مشککه انسان از خداوند که برگزیده مقاله است به تقویت نظریه مشروعیت الهی مردمی و مشارکت سیاسی فعال در عرصه حکومت داری اسلامی می تواند بینجامد.

Keywords:

قرآن کریم , جانشینی انسان از خدا , تفاسیر معاصر شیعه , آیه 30 بقره , خلافت نوعیه مشککه مشروعیت الهی مردمی