سینا توکلی اردوغان - دانش آموخته کارشناسی، گروه علوم تربیتی آموزگار آموزش و پرورش شهرستان فاروج
سیدحسین میرزایی - دکتری گروه روانشناسی، مدرس دانشگاه فرهنگیان، بجنورد ایران

کتاب درسی مهم ترین و پرکاربردترین رسانه آموزشی در کشور ایران است. این رسانه با اهمیت، دربردارنده بخش های نوشتاری، تصویرها و تمرین هایی است که در راستای تحقق هدف های کتاب انتخاب و سازماندهی می شوند. تجزیه و تحلیل محتوای کتاب های درسی یکی از روش های سودمند در تعیین میزان اثربخشی برنامه درسی مدون می باشد و به برنامه ریزان کمک می کند دریابند محتوای ارایه شده تا چه اندازه دانش اموزان را به چالش کشیده و در فالیت های یاددهی و یادگیری درگیر می کند. پژوهش حاضر، به تحلیل محتوای کتاب فارسی (بخوانیم) پایه دوم ابتدایی سال 1396-97 براساس تکنیک ویلیام رومی می پردازد. اهمیت این تحلیل از دو حیث می باشد نخست درس فارسی که از اهداف مهم آن در سال های اخیر پرورش یادگیرندگان فعال در کلاس درس است و سپس پایه دوم که پایه مهم و سرنوشت سازی در شکل گیری رفتار و شخصیت دانش آموز می باشد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع تحلیل محتواست. جامعه آماری این پژوهش، کتاب فارسی (بخوانیم) پایه دوم ابتدایی می باشد. یافته های تحقیق نمایان ساخت که ضریب درگیری متن، 0/449 است که نشان می دهد متن کتاب به شیوه ی فعال تدوین شده است. ضریب درگیری تصاویر نیز 0/698 به دست آمد. که حاکی از آن است تصاویر کتاب به میزان قابل قبولی دانش آموزان را با محتوا درگیر می سازد و در نهایت در بخش سوالات نیز ضریب درگیری، 0/593 است که نشان می دهد سوالات کتاب دانش اموزان را فعال نگه می دارند و آ ها را با محتوا درگیر می سازد.

تحلیل محتوا، ولیام رومی، درس فارسی، مقطع ابتدایی