طاها عشایری - دکتری علوم اجتماعی مدرس دانشگاه کاشان
فاطمه نامیان - کارشناسی علوم اجتماعی پژوهشگری
میلاد رستمی - دانشجوی دکتری علوم اجتماعی توسعه، دانشگاه تهران
رمضانعلی خدمتکار - مسیول کتابخانه علوم انسانی دانشگاه کاشان

زمینه و هدف: عدالت، مفومی همپای تاریخ شکل گیری دولت ها و اجتماع انسانی عمر داشته و سابقه درازی دارد. چالش عمده حکومت ها در فراز و نشیب تاریخی بیشتر با مبحث عدالت و سازکار اجرایی آن گره خورده است. عدالت به معنای قرار دادن هرچیزی در سر جای خود هست. از منظر اجتماعی، عدالت، کاهش تبعیض، توزیع مناسب منابع و ثروت، رعایت حقوق شهروندی حکمرانی خوب و قانون گذاری در اجتماع است. ارسال انبیای الهی در تاریخ در پی همین اصول و قواعد بوده است و هدف اصلی خود را ترویج عدالت و مبارزه با رفتارهای تبعیض آمیز و کاهش فساد از طریق عدالت جویی بوده است. در این میان حکمرانی امام (ع) در نهج ابلاغه نشان از اهتمام خاص حضرت به مقوله عدالت و پیوند آن با جامعه مردم سالار، حکمرانی خوب و حقوق شهروندان بوده است. براین اساس هدف اصلی پژوهش سنخ شناسی عدالت به مثابه پایه پیشرفت در اندیشه حکمرانی امام علی (ع) و موانع تحقیق این امر اجتماعی است. روش: در پژوهش حاضر برای شناخت پایه های الگوی پیشرفت در حکمرانی امام علی (ع) از روش اسنادی و بررسی مطالعات تاریخی استفاده شده است روش اسنادی، از منابع دست اول دینی نظیر احادیث، نهج ابلاغه قرآن کریم و سایر آثار منتشره در باب موضوع پژوهش استفاده نموده و با این ابزارها، سعی در پاسخ به سوال پژوهش دارد. یافته: مطابق با یافته های تحلیلی پژوهش حاضر، از مهم ترین راهکارهای اجرای عدالت در تحقق بخشیدن به روند پیشرفت در جامعه اسلامی می توان به مجود حاکمان و حکمرانان عادل و متقی، مبارزه با فقر، نابرابری و بی نیاز کردن مردم، برقراری عدالت اجتماعی و توازن اجتماعی د رهمه سطوح جامعه، نظارت بر اعمال و رفتار صاحب منصبان در جامعه و لزوم ساده زیستی حاکمان اسلام اشاره نمود.

حکمرانی خوب، عدالت اجتماعی، توسعه، قانون، فساد