سید محمدعلی بنی هاشمی - دانشیار دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران
سید حسین نبوی - استادیار گروه جامعه شناسی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه خوارزمی

بحران آب کشور را می توان از زوایای مختلف مورد توجه و بررسی قرار داد و یکی از مهمترین موضوعات، جنبه های فرهنگی اجتماعی مرتبط با بحران آب است. از بین این عوامل و عناصر متعدد فرهنگی اجتماعی، تاکید نوشته حاضر بر بحث سرمایه اجتماعی و یکی از مهمترین عوامل آن یعنی اعتماد اجتماعی است. به بیان دیگر در مقاله حاضر، که متاثر از تجربه دانشگاه تهران در مطالعات سد گتوند است ( و در بخش های مختلف مثال هایی از این تجربه ارایه خواهد شد)، فرض بر این است که حل بحران آب نیازمند سرمایه اجتماعی است و بحران آب با بحران بی اعتمادی در جامعه ارتباط وثیقی دارد. در واقف فرض بر این است که بیاعتمادی اجتماعی از موانع جدی حل مشکل بحران آب است. با این فرض، ابتدا سرمایه اجتماعی و عوامل موثر بر آن و نقش تعیین کننده عنصر اعتماد در سرمایه اجتماعی توضیح اجمالی داده می شود. سپس بیانمی شود که چگونه سرمایه اجتماعی در حل بحران آب تاثیر گذار است. نکته کلیدی در این رابطه، که خود در واقع یکی از مهمترین راه حل های ممکن بحران آب است، لزوم مشارکت ذینفعان در اتخاذ تصمیم گیریهای کلان و دادن اعتماد به ذینعفان است که منافع ایشان در تصمیم گیری ها لحاظ می گردد. باور نویسندگان بر آن است که سامانه تصمیم گیری و تصمیم سازی مدیریت آب کشور از قابلیت های لازم جهت اطمینانبخشیدن به ذینفعان جهت تامین منافع ایشان برخوردار نیست و باید با اصلاح نوع حکمرانی موجود نسبت به تضمین مشارکت اطمینان بخش ذینفعان اقدامات لازم انجام گیرد. به عنوان نمونه می توان به لزوم اصلاح شورای عالی آب و فرآیندهای تصمیم سازی و تصمیم گیری در این شورا اشاره نمود. با توجه به انجام مطالعات سد گتوند در دانشگاه تهران، تجربه حاصل از این مطالعات در تدوین مقاله حاضر نقش برجسته ای داشته است.

بحران آب، بی اعتمادی، مشارکت ذینفعان