سیدحسام الدین طباطبایی پور - کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه شهید بهشتی تهران
فرشته بناکار - کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه شهید بهشتی تهران

بر اساس برنامه مطالعاتی سال 2020 که تحت نظر اتحادیه اروپا در سال 2014 منتشر شد، سلامتی، تغییرات جمعیتی و بهبودی از چالش های اصلی جهان پیشروی جوامع بشری نام برده شد. این نگرانی به اقدامات جدی و سریع نیازمند ست. معماری منظر به خودی خود نمی تواند به عنوان یک درمان قطعی عمل کند اما در تلاش است راهکارهایی جهت تقلیل آثار مخرب سبک زندگی امروز بر سلامت انسان و یا پیشگیری از ابتلای وی به بیماری دست یابد. این تلاش ها به ارایه اصولی جهت خلق محیطی سلامت آفرین؛ محیطی که از سلامتی پشتیبانی کند رسیده است. باغ مزار شاه نعمت الله ولی ماهان به عنوان یک نمونه از مناظری که در دل کویر مرکزی ایران بنا شده است و گردشگران بسیاری از نقاط مختلف جهان را به خود جلب کرده حایز اهمیت می باشد. در این پژوهش با نگاهی به منظر این باغ مزار به دنبال نمود احتمالی عوامل شفاخبش منظر این مجموعه برآمدیم. در این پژوهش با مطالعه مقالات، پژوهش ها و پایان نامه ها در زمینه منظر شفابخش، عوامل تاثیر گذار منظر بر سلامت انسان را استخراج کردیم و سپس با مطالعه کتابخانه و مشاهدات میدانی منظر باغ مزار شاه نعمت الله ولی ماهان را بررسی نمودیم. در پایان پس از جمع بندی عوامل تاثیرگذار منظر در شفابخشی به پنج عامل ارتباط با طبیعت، تمرکز زدایی، پاسخگویی به نیاز ها، باغبانی درمانی و ادراک منظر رسیدیم که مطالعه منظر باغ مزار شاه نعمت الله ولی ماهان نشان داد این مجموعه در چهار عامل مطابقت حداکثری با این عوامل دارد و فقط در عامل باغبانی درمانی فعالیت معنا داری تعبیه نشده است. با توجه به مطابقت حداکثری که بیانگر تاثیر مثبت منظر این مجموعه بر سلامت جسمی و روحی انسان می باشد، می توان منظر باغ مزار شاه نعمت الله ولی ماهان را منظری شفابخش نامید.

منظر شفابخش، شفابخشی، منظر سلامت، منظر باغ مقبره شاه نعمت الله ولی، ماهان.