بررسی تاریخی معماری گمبه(شکل 1)

نگین کویر با معماری اصیل ایرانی در قلب کویر مرکزی ایران و دارای شرایط اقلیمی گرم و خشک می باشد. شهر اردکان در استان یزد همانند سایر شهرهای باستانی ایران دارای نظام شهرسازی ساسانی بر اساس الگوی کهندژ ، شارستان و بیرونه می باشد (برخی اندیشمندان فاخر در غنای معماری و بافت شهری اردکان سخن گفته اند). کشتخوان ها خارج از حصار شارستان در میان آبادی ها(بیرونه ها) شکل گرفته اند و از همان آغاز با حیات شهر ارتباط تنگاتنگی داشته اند. در این میان کشاورزی و دامداری به عنوان اصلی ترین شیوه معیشت ساکنان در شکل گیری باغ شهر اردکان نقش مهمی را ایفا نموده ، به گونه ای که با گسترش شهر و پدیدآمدن آبادی ها نیاز به فضاهایی بود که در امر کشاورزی و دامداری یاری رسان کشاورزان باشد و در نهایت موجب معماری بناهایی(برج های کشتخوان ، گنبه ها و ...) در میان کشتخوان ها گردید و این امر حکایت از اهمیت این بناها در ابعاد اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی آن زمان دارد. با بررسی معماری این بناها (گنبه ها) سعی شده است تا اندکی از ژرفای رابطه ی معماری و کشاورزی بیان شود.

Keywords:

نگین کویر , , قلب کویر , معماری اردکان , گنبه , کشتخوان