عرفان محمدی - دکتری معماری
معصومه میرزازاده - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری داخلی دانشگاه ایوانکی

فضا به عنوان جوهره اصلی معماری،نامحدود و بی انتها بوده و امکان حصول به این جوهره به میزان توانایی انسان بستگی دارد، در ساخت بنا هم می توان فضا را محبوس و هم آزاد کرد. فضاهای معمارانه از طریق محدود کردن ایجاد می شود برای اینکه این محدودیت از بین رفته و آزاد شود نیاز دارد بسط داده شود بسط هایی از جنس نور یا چشم انداز . در سازمان فضایی خانه های مسکونی معمولا فضاها ابا سه عنصر : کف ، سقف و دیوار تعریف شده اند همچنین ضمن برخورداری از استقلال فضایی هیچ یک در خود مسدود نبوده و با عناصری چون در و پنجره و از طریق بسط فضایی و یا چشم اندازی نوری با فضاهای مجاور خود در ارتباطند. پنجره ها و بازشوها از مهمترین قسمتهای هر بنا می باشد و سهم قابل توجهی در شکل دادن به ظاهر بناها و انتقال مفاهیم و ویژگیهای معماری داردتاریخ پنجره و مصالح پوششی آن ، قدمتی به بلندای تاریخ معماری دارد.در فرهنگ های مختلف قبل از اختراع جام شیشه ، از پوست حیوانات گرفته تا کاغذهای روغنی برای پوشش پنجره ها استفاده می شد. پس از وقوع انقلاب صنعتی به مدد مصالح نوین و پیشرفت صنعت استفاده از شیشه در بنا رشد چشمگیری یافت ، پنجره ها بزرگتر گردید انقدر بزرگتر که دیگر معنا و مفهوم ان تغییر کرد و باعث کم رنگ شدن نقش آن در معماری گردید در این مقاله ابتدا به بررسی پنجره در دو فرهنگ ایرانی و غربی می پردازیم ، سپس به سیر تکاملی پنجره در معماری ایرانی می پردازیم آنگاه رفتار حرارتی پنجره ، موقعیت قرار گیری آن بررسی کرده و راههکارهایی جهت اصلاح عملکرد پنجره های مدرن ارایه می کنیم.

ایران ، غرب ، نور در معماری، پنجره ، شیشه