فاطمه عزیزی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
مصطفی پورعلی - استادیار معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان

حس مکان به معنای حقیقت مکان و شامل ویژگی های غیر مادی مکان و مفهومی نزدیک به روح مکان میباشد. و همچنین حس مکان به معنای ادراک ذهنی مردم از محیط و احساسات کم و بیش آگاهانه آنها از محیط خود است که شخص را در ارتباط درونی با محیط قرار می دهد، به طوری که فهم و احساس فرد با زمینه معنایی محیط پیوند خورده و یکپارچه می شود.توجه به هویت عناصر کالبدی و بصری شهری می تواند مفهوم روح مکان و هم بستگی را بین افراد افزون تر نماید ،که این احساس در فضاهای شهری برای افراد به وضوح مشاهده میشود. حس مکان یکی از ویژگی های یک مکان واجد کیفیت طراحی شهری و نشان دهنده وجود هویت و حس تعلق به مکان در یک فضای شهری است. یعنی میتوان با توجه به مفهوم کلی حس مکان ارتباط آن با فضاهای شهری را مورد تحلیل قرار داد. از نشانه های وجود حس مکان در فضاهای شهری میزان هویت، زمینه و یا ویژگی های منحصر به فرد افراد و استفاده کنندگان می باشد که شامل درک افراد از محیط های فیزیکی و اجتماعی، دلبستگی آنها به فضاهای مختلف و احساس تعلق خاطر داشتن به فضا است. میتوان این حس را عاملی دانست که فضایی را به مکانی با خصوصیات حسی و رفتاری ویژه برای افراد خاص مبدل میکند. با توجه به مفهوم کلی حس مکان و ارتباط آن با هویت مندی فضاهای شهری به عنوان یک عنصر شاخص میتوان این موضوع را دریافت که حس مکان میتواند بر کیفیت و هویت عوامل مختلف فضاهای شهری تاثیر زیادی داشته باشد و برای افراد تداعی کننده روح واقعی آن مکان باشد. با توجه به اهمیت این حس در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری ، این پژوهش به بررسی مفهوم حس مکان و ارتباط آن با هویت فضاهای شهری پرداخته و تاثیرعوامل کالبدی وعوامل شناختی استفاده کنندگان بر احساس افراد نسبت به فضای شهری را بررسی می کند .

حس مکان ،فضاهای شهری، هویت، حس تعلق به مکان