مهدی شعبانیان - هییت علمی گروه معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.
محمد مهدی مظفری - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری گرایش معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

نور و روشنایی، عامل حرکت، سازندگی و پیشرفت جوامع بوده و شکل گیری تمدن ها نیز با حضور این عامل مهم مسیر تکامل و تعالی خود را طی کرده است. نور در تمام علوم به ویژه در معماری جایگاه مهم و سازنده ای دارد. در هنر ایرانی – اسلامی همواره از نور به عنوان یکی از پرکاربردترین مولفه ها استفاده می شود چرا که در قرآن شریف بارها از روشنایی آسمان و اجرام آسمانی نورانی سخن به میان آمده بنابراین نور در دین اسلام دارای جایگاه رفیعی است. در این مقاله به بررسی جایگاه و نقش نور در طراحی بازارها به شیوه معماری اسلامی پرداخته شده است. باتوجه به نتایج این مقاله می توان گفت: توالی فضا بازارها، استفاده از روزن های واقع بر دیوارها که نور از جانب و جداره های فضا وارد آن می شود، ساختن رواق و ایجاد یک هارمونی سایه و روشن توسط سایه و نور در فضای تحت پوشش آن و وجود نورگیرهای سقفی که مسیر حرکت را در فضای تنگ و تاریک راسته بازار مشخص می کنند همگی حاکی از آن است که نور به عنوان یک مولفه در زمینه طراحی بازارهای سنتی ایران بسیار مورد توجه است و این نشانگر جایگاه این اصل در شاکله تفکر اسلامی است.

نور، بازار، معماری اسلامی، معماری ایرانی