سید مناف هاشمی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای - مدیرکل تشخیص و وصول درآمد ش
حبیب اله طاهرخانی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای - مدیر پروژه طرح جامع درآم

دلایل متعددی برای اتخاذ سیاست تمرکززدایی به خصوص عدم تمرکز مالی وجود دارد؛ پاسخگویی به اولویت‌های محلی، افزایش پاسخگویی و ارتقاء بهره‌وری و کارایی نهادهای محلی و هم‌چنین ایجاد رقابت سالم بین قلمروهای مدیریتی برای بروز نوآوری و خلاقیت از جمله‌ی این دلایل است. درک این ضرورت در قوانین مربوط به اداره‌ی شهرها در کشورمان به شکل‌گیری نظام خاص به نام اداره‌ی امور محلی و نظامی درآمد و هزینه‌ی شهرداری‌ها انجامیده است که بیش از 100 سال از طراحی این نظام در قالب قانون بلدیه مصوّب 1286 خورشیدی می‌گذرد. متأسفانه نبود تعریف مشخص از نظام درآمدی شهرداری در قالب نظام کلان اقتصادی کشور و تغییرات و مداخلات موردی و پی‌درپی، طرح و اجرای ثبات خودکفایی و خوداتکایی شهرداری‌ها در طی سی دهه‌ی گذشته بی‌توجه به مبانی نظری و تجربه‌های جهانی حاکم بر این بخش، بخش درآمدی شهرداری تهران را در وضعیت ناپایداری قرار داده است. محدود شدن عرصه‌های قانونی و معقول کسب درآمد شهرداری در سه دهه‌ی گذشته، منجر به وابستگی شدید بخش درآمدی شهرداری به ساخت‌وساز شهری شده که بی‌گمان در مواقع رکود ساخت‌وساز، می‌تواند شهرداری تهران را از لحاظ خدمات‌رسانی به شهروندان در موقعیت بحرانی قرار دهد. در این مقاله تلاش شده است که راهکارها، هم‌چنین موانع و مشکلات حرکت از وضعیت ناپایدار به پایدار در بخش درآمدی شهرداری تهران تشریح گردد. وضعیتی که هم بدنه‌ی شهرداری و هم شهروندان به آن خو گرفته‌اند، اما در عین حال دچار بی‌ثباتی مفرط می‌باشند. تعهد و اراده‌ی بدنه‌ی مدیریتی و کارشناسی شهرداری تهران برای تغییر وضعیت، لحاظ عدالت در میان لایه‌های فرودست جامعه در فرایند ایجاد پایداری درآمد، حمایت و همراهی دولت مرکزی با این حرکت اصلاحی از مهم‌ترین راهکارهایی است که در این مقاله بررسی خواهد شد.

درآمد پایدار، عدم تمرکز مالی، روابط مالی دولت و شهرداری‌ها