مروری بر تجارب شهرهای جدید در کشورهای توسعه یافته، درحال توسعه و ایران

با وقوع انقلاب صنعتی و توسعه صنایع و گسترش راه های ارتباطی، شهرها سرشار از جاذبه های فریبنده شدند که درپی آن افزایش جمعیت شهرهای بزرگ و خالی شدن روستاها از سکته و تبدیل شهرهای میانی به شهرهای بزرگ رخ داد. از آنجاییکه این شهرها قادر به تداوم حیات سالم شهری نبوده و توان ارایه خدمات لازم برای ساکنان خود را نداشتند، ایجاد شهرهای جدید پیرامون شهرهای بزرگ درجهت کاهش جمعیت و جاذبه های آن ها در فاصله مناسب از شهرهای بزرگ پیشنهاد گردیده است. شهرهای جدید در کشورهای مختلف برحسب ضرورت ها و کارکرد های متفاوتی احداث می شوند و این سیاست می تواند از کشوری به کشور دیگر و حتی از منطقه ای در یک کشور به منطقه دیگر در همان کشور تفاوت داشته و ضرورت یا عدم ضرورت آن متناسب با شرایط اقتصادی-اجتماعی و سیاسی و بخصوص ویژگی های فرهنگی مردم مشخص می شود. با این وجود، در ایران نگاه به موضوع شهرهای جدید نگاه متفاوتی نسبت به سایر کشورهاست و کارایی و عملکرد آن نیز در ایران با اهداف واقعی ایجاد شهر های جدید در جهان متفاوت است. در این پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و استناد به نظریات و پژوهش های پیشین، ضمن بررسی تجربه ایجاد شهرهای جدید در کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته و کشور ایران، وجوه تشابه و تفاوت شهرهای جدید ایران با کشورهای پیشرفته و مزایا و معایب انواع شهرهای جدید بررسی شده و در نهایت ضمن تاکید بر عدم موفقیت شهرهای جدید در ایران، دلایل عدم موفقیت این شهرها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته و راهبردهایی جهت ارتقای عملکردی شهرهای جدید بیان شده است. به طور کلی می توان گفت شهرهای جدید در ایران ناموفق بوده و از مهم ترین عوامل عدم موفقیت این شهرها عبارتند از: نبود جایگاه مشخص این شهرها در نظام سلسله مراتبی کشور، برنامه ریزی های سلب و نامناسب شهری، مدیریت نامطلوب و عدم توجه به نیازهای شهروندان در فرایند برنامه ریزی و ساخت.

Keywords:

شهرجدید , کشورهای توسعه یافته , کشورهای درحال توسعه , ایران , توسعه شهری